Πωλείται σε τιμή ευκαρίας Θα ξεκινήσω ανάποδα, από το τελικό συμπέρασμα, ρισκάροντας να σας προκαταλάβω αρνητικά με μία φράση που ηχεί άσχημα αλλά και που θα αποδειχτεί τελικά απόλυτα αληθής μέχρι να τελειώσει αυτό το κείμενο: ΟΛΟΙ ΜΑΣ ΠΟΥΛΑΜΕ. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων να αποσαφηνίσω ότι η λέξη «όλοι» αναφέρεται μεν στη συντριπτική πλειονότητα των ψαροκυνηγών, καθώς και ερασιτεχνών αλιέων, δεν αναιρεί όμως στο ελάχιστο την ύπαρξη μιας μερίδας λίγων και εκλεκτών ανθρώπων, οι οποίοι διαφέρουν και ξεχωρίζουν στο σκηνικό, φωτεινές εξαιρέσεις σε μαύρο φόντο. Mη βιαστείτε να εκλάβετε τον πρώτο πληθυντικό ως ένα λογοτεχνικό ελιγμό που χρησιμοποιώ για να σας καλοπιάσω παρουσιάζοντας τον γράφοντα ως μετριόφρονα και ειλικρινή. Πωλείται σε τιμή ευκαρίας Εχω όντως την πεποίθηση ότι αν και ουδέποτε έχω πουλήσει κάποιο ψάρι που συνέλαβα με υποβρύχια αλιεία, εντούτοις, με την ευρύτερη έννοια του όρου «αγοραπωλησία» τη θάλασσα την έχω πουλήσει πολλάκις και μαζί της έχω πουληθεί κι εγώ ο ίδιος. Γιατί για όλους όσοι ψηλαφίζουμε τον υποβρύχιο κόσμο με όλες μας τις αισθήσεις, η θάλασσα είναι αναπόφευκτα κομμάτι μας, ένα αναπόσπαστο μέρος της ίδιας μας της ζωής. Μάλλον προτρέχω όμως και θα αναγκαστώ να πισωγυρίσω για να εξηγηθώ λίγο πιο παστρικά. Αφορμή για να καταπιαστώ με τούτο εδώ το κείμενο στάθηκαν άρθρα και σχόλια περιοδικών του δικού μας ψαροτουφεκάδικου μικρόκοσμου - νομίζω διατηρώ το δικαίωμα σαν αναγνώστης να ασκήσω κριτική όταν θεωρήσω ότι είναι απαραίτητο λόγω του περιεχομένου ενός δημοσιεύματος. Τα άρθρα θα αποτελέσουν απλά το έναυσμα για μια ευρύτερη αναφορά στα τεκταινόμενα και την επικρατούσα νοοτροπία στον χώρο μας. οπότε και δεν θα σταθώ σε αυτά ιδιαίτερα. Σκοπός μου είναι να παραθέσω εν περιλήψει την πραγματικότητα στον χώρο της υποβρύχιας αλιείας, όπως ακριβώς άθελά τους την περιγράφουν με γλαφυρότητα και σαφήνεια οι ίδιοι οι συντάκτες των άρθρων αυτών πριν από εμένα. Το περιεχόμενό τους συνοψίζεται (για λόγους συντομίας) στα παρακάτω σημεία (γραμμένα με έντονα γράμματα): Ο εκκολαπτόμενος βαθύτης ψαροκυνηγός δύναται, σύμφωνα και με τον ίδιο τον συντάκτη ως παράδειγμα, να ψαρεύει στα 40 μετράκια βάθος μετά από δύο χρόνια συστηματικής προπόνησης. Θα μπω στον πειρασμό να υπενθυμίσω ότι το ψαροτούφεκο ως τρόπος ζωής και αθλητική δραστηριότητα είναι κομματάκι πιο επικίνδυνο από το τένις, οπότε δεν υπάρχουν τα περιθώρια να θεωρήσω το άρθρο απλά ως αφελές και επιπόλαιο. Πωλείται σε τιμή ευκαρίας Ο αντίκτυπος που μπορεί να έχουν τέτοιου είδους αυθαίρετες εκτιμήσεις σχετικά με τη δυναμική των καταδυτικών μας ικανοτήτων είναι τεράστιο, όπως τεράστια είναι κι η ευθύνη του περιοδικού που δημοσίευσε το άρθρο ελαφρά τη καρδία, ασχέτως αν υπογραμμίζεται η ανάγκη για συνεχή επίβλεψη από το ζευγάρι μας. Αναλογιστείτε τις διαστάσεις που μπορούν να πάρουν τα προαναφερθέντα στο μυαλό ενός θερμόαιμου αρχαρίου, ειδικά όταν έχει τελειώσει και κανένα σχολείο ελεύθερης κατάδυσης και λαχταρά να αξιοποιήσει τις όποιες ικανότητές του για να συλλάβει το πρώτο του μεγάλο ψάρι - πόσω μάλλον όταν δίπλα στο κείμενο παρατίθενται φωτογραφίες με ευμεγέθεις συναγρίδες στα χέρια του συντάκτη. Αλήθεια, από πότε καταργήθηκαν οι υποβρύχιες φωτογραφίες με ζωντανά ψάρια στο φυσικό τους περιβάλλον κι όχι νεκρά στα χέρια του ψαροτουφεκά; Ως συμβολισμός και μόνο νομίζω αποκρυσταλλώνει όλη την επικρατούσα νοοτροπία της αυτοπροβολής και της εγωκεντρικής θεώρησης του κόσμου γύρω μας ακόμα και μέσα σε αυτό το αληθινά αξιολάτρευτο περιβάλλον της θάλασσας ... ή μήπως όχι; Θα θεωρήσω τυχαίο δε ότι η έκταση του συγκεκριμένου άρθρου ήταν αφιερωμένη λίγο περισσότερο από το αναμενόμενο στον εξοπλισμό που θα απαιτηθεί για το ταξίδι μας στα Τάρταρα γιατί διαφορετικά -και αναλογικά με τη βαρύτητα που του δόθηκε- μάλλον το ταξίδι μας θα περιοριστεί σε αμέτρητες στάσεις στα καταστήματα εξειδικευμένου καταδυτικού εξοπλισμού. Μην πάει το μυαλό σας στο κακό, δεν θα αναφερθώ εκτενέστερα. Ο δικός μας χώρος εξάλλου είναι αγνός και δεν ακολουθεί τις νόρμες της διαφήμισης και του εμπορίου του κόσμου των μεγαλουπόλεων. Εμείς είμεθα αυθεντικοί φυσιολάτρεις, εραστές των ανέμων και των θαλασσών. Εκλιπαρώ τη συγνώμη σας για τον ειρωνικό τόνο, δεν θα επαναληφθεί. Σύμφωνα με υπαινιγμό του συντάκτη όλοι (ή τουλάχιστον όσοι έχουν τις δυνατότητες) θηρεύουν πάνω από ένα μεγάλο ψάρι σε κάθε ψάρεμα αλλά υποκριτικά αποφεύγουν να συμπεριλάβουν όλα τα θηράματα στις φωτογραφίες της ψαριάς για οιονεί οικολογικούς λόγους. Οι φωτογραφίες της ψαριάς αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι, ίσως ακόμη και αυτοσκοπό της ψαρευτικής μας εξόρμησης, προσθέτω εγώ. Από τα παραπάνω λοιπόν -δεν δικαιούμαι να αμφισβητήσω το παραμικρό αφού ο συντάκτης εμπλέκεται εκ των πραγμάτων πολύ περισσότερο στον χώρο του ψαροτούφεκου από εμένα- εύκολα συμπεραίνουμε ότι το φαινόμενο της υπεραλίευσης στο ψαροτούφεκο είναι απόλυτα υπαρκτό και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι διαφαίνεται στις δημοσιευμένες φωτογραφίες, ασχέτως του αν οι παρανομούντες έχουν την ευθιξία να μην ενεργούν εντελώς απροκάλυπτα. Λίγο-πολύ ο αλαζονικός, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, συντάκτης περιγράφει τα ίδια του τα σφάλματα μέσα από παλιότερό του άρθρο σχετικά με κάποιες ψαριές-ρεκόρ συναγρίδων και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μάλλον του αναλογεί ένα μικρό μερίδιο ευθύνης για τη μετέπειτα ερήμωση της ξέρας στην οποία τις καρτέρευε. Παραδέχεται επίσης ότι πλέον είναι ικανοποιημένος με ένα καλό ψάρι σε κάθε ψάρεμα. Χωρίς φυσικά να παραβλέπω την καλή του πρόθεση και την αξιομνημόνευτη ειλικρίνεια, θεωρώ λίγο ρηχό το δασκαλίκι των νεοτέρων διά του προς αποφυγή παραδείγματος. Η σοφία και αναγνώριση του σφάλματος ήρθε κατόπιν εορτής, όταν χορτασμένος από θάλασσα και ψάρια κάθισε να κάνει την αυτοκριτική του σε ηλικία κοντά στα σαράντα. Από πίσω του έρχεται η νέα γενιά ψαροκυνηγών και απ' ό,τι φαίνεται ακολουθεί αναλογικά παρόμοια πορεία. Ο καθένας εν τω μεταξύ γράφει τη δική του εκδοχή επί του θέματος όπως «τα όρια βρίσκονται στην ψυχή του καθενός», «πιάσε ένα ψάρι από κάθε είδος» κλπ. Θα ήταν πλεονασμός άραγε να υπενθυμίσω το όριο των πέντε κιλών ή του ενός μεγάλου ψαριού ανά ημέρα; Υπάρχει πλέον το περιθώριο η θάλασσα να υπομένει την υπεραλίευση μέχρι εμείς να χορτάσουμε, να ωριμάσουμε ή να βαρεθούμε; Αρκούν οι νουθεσίες κι οι οικολογικές διδαχές όταν μάλιστα συνήθως παραμερίζονται αυτοστιγμεί την ώρα του φλας; Η δύναμη της εικόνας είναι τεράστια, υποσκελίζει τον γραπτό λόγο και υποσυνείδητα δικαιολογεί τις υπερψαριές στο μυαλό ενός νέου ψαροτουφεκά που μόλις μπήκε στο παιχνίδι. Είναι αδύνατον να αδιαφορήσει μπροστά στις τόσες φωτογραφίες με τα υπερθηράματα που κατακλύζουν σχεδόν ολοκληρωτικά τις σελίδες ορισμένων περιοδικών του χώρου αλλά και το Διαδίκτυο, σε ποσότητες μάλιστα που απέχουν πολύ από αυτές που τα νομικά πλαίσια ορίζουν μάλλον θα νομιμοποιούνται εθιμικά μέσα από τη δημοσίευσή τους. Τα πράγματα όμως θα ήταν εξαιρετικά απλά αν ο καθένας είχε πάνω από το κεφάλι του έναν λιμενικό που όπως αποδεικνύεται τελικά μας αξίζει. Γιατί όποιες κι αν είναι οι διαφωνίες μας σχετικά με το νομικό πλαίσιο που διέπει τη δραστηριότητά της υποβρύχιας αλιείας δεν αποτελούν δικαιολογία για να παρανομήσουμε αυθαίρετα αλιεύοντας όσα ψάρια λαχταράει η ψυχή μας και μάλιστα δημοσιεύοντας ξεδιάντροπα και τις αντίστοιχες φωτογραφίες. Αντιθέτως, το επιτρεπόμενο όριο βάρους του βασιλιά των σερρανίδων, όσο συχνά αναφέρεται άλλο τόσο τηρείται. Ενα μικρό ροφάκι ωστόσο δεν αποτελεί τροφή της ματαιοδοξίας μας, σε αντίθεση με μια υπερψαριά συναγρίδων ή μεγάλων μαγιάτικων και το κλειδί της υπόθεσης βρίσκεται ακριβώς εκεί. Καλά τα λέει, λοιπόν, ο συντάκτης. Αλαζονεία. Σε μεγάλες ποσότητες. Πριν παραθέσω και το τελευταίο άρθρο, επιτρέψτε μου να ανοίξω άλλη μια παρένθεση για να θίξω εν τάχει κάποια θέματα που προκύπτουν ξεφυλλίζοντας περιοδικά του χώρου αλλά και παρακολουθώντας τα επιμορφωτικά DVD που τα συνοδεύουν: Παρόλο που ο φακός είναι απαγορευμένος σε πολλές ένθετες ταινίες συνεχίζετε να τον χρησιμοποιείτε ως βοήθημα για το ψαχτήρι. Δώστε μια ευκαιρία στο ψάρι να ξεφύγει, θα πιάσετε άλλο παρακάτω. Κι αν δεν συλλάβετε κάποιο θήραμα, δεν πειράζει κι η αψαριά μέσα στο παιχνίδι είναι. Αν δεν το κάνετε εσείς πράξη και μένετε στα λόγια, τι συμπεριφορά περιμένετε να υιοθετήσουν οι υπόλοιποι; Ενώ όλοι γνωρίζουμε τη μείωση που έχει υποστεί ο πληθυσμός των ροφών τα τελευταία χρόνια, συνεχίζετε να προβάλλετε στις ταινίες ψαρέματα στα οποία αλιεύονται περισσότερα από ένα ψάρια του είδους σε ένα ψάρεμα ή μεγάλα, σπάνια ψάρια που αποτελούν σημείο αναφοράς του τόπου στον οποίο διαβιούν. Δεν νομίζω ότι δείχνετε κάποια ιδιαίτερη ανησυχία για το μέλλον του ροφού έτσι. Διδάξτε εμπράκτως την επιλεκτικότητα. Αν δεν βρίσκετε θέμα για το DVD καλύτερα μη συμπεριλάβετε καμία ταινία στο συγκεκριμένο τεύχος και ζητήστε την κατανόηση του περιβόητου αναγνωστικού κοινού - ωστόσο υποψιάζομαι ότι ένα τέτοιο πείραμα θα σας οδηγούσε στην πικρή διαπίστωση ότι οι απανταχού ψαροτουφεκάδες της Ελλάδας δεν έχουν την παιδεία που οι περιστάσεις απαιτούν. Η συχνή αναφορά σε μεγάλα βάθη, προσιτά στην πραγματικότητα για τους λίγους τυχερούς που έχουν τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο να προπονούνται και να καταδύονται με υψηλή συχνότητα, μόνο επιβλαβής και επικίνδυνη είναι για τον μέσο ψαροτουφεκά. Δεν υποστηρίζω τον στρουθοκαμηλισμό, θεωρώ όμως ότι συγκεκριμένες αναφορές σε μέτρα και βάθη προτιμότερο είναι να αποφεύγονται καθώς δημιουργούν αναπόφευκτα πρότυπα και συγκρίσεις στο υποσυνείδητο των αναγνωστών, οι οποίες (ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι δεν θα έχουν ολέθριες συνέπειες) αν μη τι άλλο οδηγούν σε μια ανταγωνιστική, αγχωτική προσέγγιση του αθλήματος. Διδάξτε το μέτρο σε κάθε μας ενέργεια, όχι το κυνήγι των μέτρων. Διαβάζω συχνά αυτά τα τετριμμένα για επιστροφή στις ρίζες μας, κάτι περί ενστίκτων του κυνηγιού που βρίσκονται μέσα μας λέει και με το ψαροτούφεκο τα ανακαλύπτουμε κι είμαστε και πολύ άγριοι και ήρωες που τα βάζουμε με τη φύση και δεν συμμαζεύεται. Μόνο γέλια μου προκαλούν τέτοιες απόψεις καθώς συνήθως οι συντάκτες αυτοαναιρούνται στη φωτογραφία της αμέσως επόμενης σελίδας. Δεν έχει απολύτως καμία σχέση η επαφή με τη φύση που διδάσκουν οι πρόγονοί μας και άφησαν κληροδότημα βαθιά στα εσώψυχά μας, ο θαυμασμός κι ο σεβασμός που προκύπτουν από μια έστω και αποσπασματική ματιά στο μεγαλείο της θάλασσας, με τον δήθεν και καλά αιματοβαμμένο ψαροκυνηγό που κρατά με αυθάδεια και ασέβεια το νεκρό ψάρι, αγκαλιά με τα άπειρα τεχνολογικά δεκανίκια και με την έπαρση ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του ... φωτογραφίες που σε κάποια (ευτυχώς όχι σε όλα) ψαροτουφεκάδικα περιοδικά είναι πλέον κανόνας. Ως αναγνώστης δεν βλέπω τον λόγο δημοσίευσης τέτοιων φωτογραφιών. Δεν έχουν ούτε επιμορφωτικό ούτε ψυχαγωγικό χαρακτήρα, εφόσον και η αισθητική τους ακόμα περνάει σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην επιδειξιομανία που διακατέχει τους επίδοξους άρχοντες των ωκεανών. Δεν ξέρω βέβαια αν εξυπηρετούν διαφημιστικούς σκοπούς - αν ισχύει κάτι τέτοιο σίγουρα δεν αφορά τους αναγνώστες τους οποίους και υποχρεούστε να λαμβάνετε υπόψη, εκτός κι αν θεωρείτε ότι το πολιτισμικό τους υπόβαθρο είναι σε επίπεδο δαπέδου. Ερχόμαστε, τέλος, στο απίστευτο απόφθεγμα, τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της υπομονής μου και αποτυπώνεται σε όσα αυτήν τη στιγμή διαβάζετε: ΟΛΟΙ ΕΧΟΥΜΕ ΣΠΡΩΞΕΙ (ΠΟΥΛΗΣΕΙ, ΔΗΛΑΔΗ) ΕΣΤΩ ΜΙΑ ΦΟΡΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ (Εδώ χρησιμοποιήθηκε η ακριβής έννοια της αγοραπωλησίας και ναι, έτσι γράφτηκε, αυτολεξεί) Ακόμα και μετά από τόσες φορές που το έχω διαβάσει ακόμα αγανακτώ. Αδυνατώ να καταλάβω πώς μια τέτοια άποψη έφτασε να δημοσιευτεί. Κι η ανάλογη απάντηση λοιπόν δεν μπορεί παρά να δοθεί ως δημοσίευμα. Στη δημοκρατία εξάλλου όλοι μπορούν να εκφέρουν άποψη, αρκεί να είναι προετοιμασμένοι για τον αντίλογο. Πίσω από το θράσος και την αφοπλιστική ευθύτητα σε στυλ «μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας» κρύβεται ένας απαράδεκτος και προσβλητικός ολοκληρωτισμός. Προσωπικά αρνούμαι να μπω στο ίδιο τσουκάλι με τους εμποράκηδες. Οχι κύριε, προς μεγάλη σου έκπληξη υπάρχουν ψαροτουφεκάδες που έχουν την ικανότητα να συλλαμβάνουν όπως και εσύ σαργούς, ροφούς, στήρες και συναγρίδες. αλλά ΔΕΝ ΤΑ ΠΟΥΛΑΝΕ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΚΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΝΗΘΙΚΟ. Ελλείψει δε της εφαρμογής του οποιουδήποτε νόμου σε αυτήν τη χώρα η παραδοχή παράνομης πράξης δεν συνιστά προτέρημα, είναι τζάμπα μαγκιά και πωλείται μέχρι και στα περίπτερα πλέον, αφού δεν συνεπάγεται τις προβλεπόμενες επιπτώσεις. Ειρήσθω εν παρόδω -και επειδή πολλά γράφονται τελευταία περί μαναβικής- θα με έβρισκε απόλυτα σύμφωνο η θέσπιση ορισμένου νομοθετικού πλαισίου για επαγγελματική υποβρύχια αλιεία (υπό συγκεκριμένους περιορισμούς αναφορικά με τη χρήση του φακού και την αλίευση των ροφών), όχι όμως σαν πάρεργο για να βγάζουμε τις βενζίνες και τα όσα δώσαμε για το καινούργιο μας όπλο αλλά ως αποκλειστικό βιοποριστικό μέσο. Τα σέβη μου σε αυτόν που θα ρισκάρει επιλέγοντας μια τέτοια δύσκολη ζωή και δόξα στα πνευμόνια του. Φοβάμαι όμως ότι δεν θα βρει και πολλούς θιασώτες η πρόταση ώστε να τη διεκδικήσουμε συλλογικά. Είναι βαριά η καλογερική κι η ζωή στη θάλασσα για λίγους. Εχω κανένα δεκάλεπτο που βρίσκομαι ανάσκελα στο κρεβάτι να αναλογίζομαι τα παραπάνω και να σιγομουρμουρίζω, νευριασμένος ακόμα, βρισιές για τους ψαρομανάβηδες. Οσο στριφογυρίζει όμως η σκέψη στο μυαλό μου ότι εγώ δεν έχω πουλήσει ούτε λέπι από ψάρι του ψαροτούφεκου, γυρνά συνεχώς μπούμερανγκ και με γεμίζει με κάτι απροσδιόριστες ενοχές. Και σκέφτομαι... και θυμάμαι τις αμέτρητες φορές που έχω καυχηθεί για τα κατορθώματά μου, τις συζητήσεις με άλλους ψαροτουφεκάδες για τα μέτρα που κατεβαίνω, το πόσο θαρραλέα αντιμετωπίζω τη θάλασσα εγώ. Και δώσ' του να ρωτάνε τα θηλυκά της παρέας «μα καλά, δεν φοβάσαι τους καρχαρίες εκεί στα βαθιά;». «Οχι, μωρέ, τι να φοβηθώ, οι πραγματικοί καρχαρίες είναι στη στεριά»-απαντά ο κάπτεν Νέμο. Βλέπεις, η θαλασσινή κοσμοθεωρία πάει πακέτο με την έπαρση στους υποβρύχιους και αποκαλύπτεται στην ομήγυρη με κάθε τους ατάκα. Μόνο τη σεμνότητα αφήνουμε στο σπίτι. Θα επανέλθω λοιπόν να σας υπενθυμίσω με κεφαλαία γράμματα τα όσα στην αρχή έγραφα: ΕΧΩ ΚΙ ΕΓΩ ΠΟΥΛΗΣΕΙ. Δυστυχώς, όμως, δεν «πουλάω» μόνο εγώ αλλά η συντριπτική πλειονότητα του σιναφιού μας. Σε απόλυτη συνάρτηση με το πνεύμα της εποχής καθένας «πουλάει» ό,τι μπορεί και με όποιο τρόπο μπορεί σε μια αγωνιώδη, άγαρμπη προσπάθεια να προβάλει τον εαυτό του και να αυτοπροσδιοριστεί, να σηκώσει σημαία τη δική του ταυτότητα μέσα στο σύνολο. Κι αφού ο άνθρωπος θέλει κοινό και χειροκρότημα, εμείς οι ψαράδες για σκηνή δική μας βρήκαμε τη θάλασσα να στήσουμε παράσταση. Από τις άπειρες φωτογραφίες με τα κατορθώματά μας και τις ατέρμονες συζητήσεις στα forum, μέχρι τα άρθρα των περιοδικών του χώρου και τα video που αναρτώνται με καταιγιστικό ρυθμό στο Διαδίκτυο, ξεχειλίζει η ματαιοδοξία, η απληστία και η αυταρέσκεια. Απ΄ ό,τι φαίνεται αυτός ο ψυχαναγκασμός της αυτοεπιβεβαίωσης και του ανταγωνισμού είναι μεταδοτικός και το ψάρεμα-ψάρεμα του χαβαλέ και της διασκέδασης κάπου το χάσαμε στον δρόμο. Η αρχικά υγιής μας έλξη προς τη θάλασσα καταλήγει μια εργαλειακή σχέση - απλή εκμετάλλευση που μας καθιστά ιδιοτελείς τυχοδιώκτες, εντελώς παράταιρους μέσα στην αρμονία του υποβρύχιου κόσμου. Στο μυαλό μας πλέον κυριαρχεί ο αυτοσκοπός της σύλληψης του θηράματος που μας απομακρύνει από τη χαρά της στιγμής αλλά κυρίως απο τη χαρά της διαδικασίας που προηγήθηκε αυτής. Μας προσφέρεται απλόχερα η σοφία που βρίσκεται στο νερό, διδαχή μιας λιγότερο ανθρωποκεντρικής και υλιστικής θεώρησης του κόσμου γύρω μας κι αντί να αδράξουμε την ευκαιρία και να αφουγκραστούμε τη θάλασσα μένουμε απλά στη στείρα γνώση, τα τεχνάσματα που θα μας κάνουν «καλύτερους» ψαροκυνηγούς για να γεμίσουμε στο μέγιστο την ψαροβελόνα μας. Αρπαγες, κοντόφθαλμοι και εγωπαθείς γυρνάμε τρέχοντας σπίτι στον υπολογιστή να διαφημίσουμε τις ικανότητές μας, δέσμιοι του ψεύτικου κόσμου γύρω μας που δεν λέμε στιγμή να απαρνηθούμε. Μα πώς ξεχνάμε τόσο γρήγορα τις τόσο δυνατές υποθαλάσσιες εικόνες; Τι κενότητα, αλήθεια. Αδυνατώ να καταλάβω τι σημαίνει καλύτερος και τι είναι τελικά αυτή η εξέλιξη που θα πρέπει να έχω σαν ψαροτουφεκάς. Σε τι αποσκοπούν οι αγώνες και πώς εναρμονίζεται ο ανταγωνισμός με το υποθαλάσσιο περιβάλλον. Πρέπει να υπάρχει ακόμα κι εδώ νικητής και ηττημένος; Πρέπει να δηλητηριάσουμε κι αυτό το τελευταίο προπύργιο ομορφιάς με όλη την ασχήμια που σέρνουμε στο διάβα μας; Τι χαζός!! Εγώ νόμιζα ότι το ψαροτούφεκο είναι χαρά, είναι ζωή και σε γεμίζει το ίδιο είτε γίνεται στα τρία μέτρα για σάλπες είτε στα τρίσβαθα για πίγγες και στήρες. Προσωπικά, αντιλαμβάνομαι το υποβρύχιο κυνήγι και την κατάδυση με άπνοια ως μια ψυχοσωματική δραστηριότητα η οποία είναι ξεχωριστή για τον καθένα, μοναδική και απόλυτα συνυφασμένη με τη γαλήνη του υποθαλάσσιου κόσμου. Ενα ταξίδι που μας υποβάλλει σε έναν άλλο τρόπο ζωής, αντιδιαμετρικά αντίθετο με αυτόν που το κραταιό ατομοκεντρικό γίγνεσθαι διδάσκει. Στην υποβρύχια πορεία μας επόμενο είναι να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί ψαράδες και καλύτεροι δύτες αλλά νομίζω αυτό δεν είναι παρά ένα κομμάτι της κι όχι ο κατεξοχήν λόγος που βρισκόμαστε στη θάλασσα. Ο ψυχαναλυτικός ρόλος που έχει για τον άνθρωπο η επαφή με τη φύση διδάσκει πολύ περισσότερα από το τρίπτυχο «ΒΟΥΤΑΩ - ΠΙΑΝΩ ΨΑΡΙΑ - ΠΟΥΛΑΩ ΤΑ ΨΑΡΙΑ». Κι εμείς που πιότερο από όλους «βλέπουμε» τη θάλασσα, την πουλάμε λες κι είναι κάποιο αντικείμενο που έχουμε στην κατοχή μας. Γιατί εμείς είμαστε που γινόμαστε μάρτυρες της μαγικής αυτής αρμονίας του νερού που διακατέχει κάθε έκφανση της ζωής στον πλανήτη. Μπροστά στα μάτια μας διαδραματίζονται σκηνές από τον αέναο κύκλο της ζωής, όπου τίποτα δεν πάει χαμένο και όλα επιστρέφουν στην αρχή. Αποκρυπτογραφούμε τις συνήθειες των ψαριών και συλλαμβάνουμε κάποια από αυτά εκτεθειμένοι σε ένα δύσκολο κι αφιλόξενο περιβάλλον, δήθεν ως κομμάτι αυτού του κύκλου. Ξεχνάμε όμως ότι για να είμαστε όντως μέρος της φύσης πρέπει να πάψουμε να είμαστε άτομα, πρέπει να απαρνηθούμε το εγώ μας επιστρέφοντας κάτι από όσα μας δίνονται πίσω στο νερό. Η θάλασσα συνιστά αλλά και προϋποθέτει αλλαγή στη στάση ζωής για να την προσεγγίσεις στην ολότητά της. Είναι αγνωμοσύνη απέναντί της να αδιαφορήσουμε μπροστά στο μεγαλείο που απλώνεται εμπρός μας, είναι κρίμα να συντομεύσουμε αυτό το σπάνιο ταξίδι. Οι απλοί άνθρωποι των μεγαλουπόλεων ίσως να μην έχουν ποτέ την ευκαιρία για τέτοιες αναζητήσεις. Τα ερεθίσματά τους είναι πολύ λιγότερα, η ζωή περνάει ξυστά δίπλα τους κι εκείνοι ίσως δεν προλαβαίνουν καν να την αγγίξουν. Αναλογιστείτε λίγο πώς ζούμε οι σύγχρονοι άνθρωποι και θα καταλάβετε ακριβώς πού το πάω. Η καθημερινότητα μας στεγνώνει. Η επικοινωνία σκόπιμα μας στερήθηκε και μας επιστρέφεται τώρα στρεβλή μέσα από την ασφάλεια της οθόνης του υπολογιστή. Η επαφή με τη φύση σε λίγο θα αποτελεί πολυτέλεια μόνο των προνομιούχων, ενώ μέχρι και η χαρά πωλείται πλέον και μάλιστα με το σταγονόμετρο. Γύρω μας αντικρίζουμε τη φθορά σε ό,τι όμορφο έχει απομείνει, φθορά συνεχή και αδυσώπητη. Η πραγματικότητα που περιγράφω σχεδόν μας παρακαλάει να μεταφέρουμε κι εμείς με τη σειρά μας, μικρά υποτελή στρατιωτάκια, αυτόν ακριβώς τον αγχωτικό, ανταγωνιστικό, σύγχρονο τρόπο ζωής στη θάλασσα. Κι αν ακόμα υποστηρίζετε ότι εμείς οι ψαροτουφεκάδες απέχουμε κι αυτά είναι απλά ρομαντικές αοριστολογίες κάποιου παράξενου ουτοπιστή, ορίστε κι ένα απτό παράδειγμα, που πιθανόν να θυμίσει κάτι στον καθένα μας. Μάγκας, βαθύτης και εξαιρετικά ικανός ψαροκυνηγός επισκέπτεται απόκρημνο κυκλαδίτικο κάβο γνωστό για τις συναγρίδες του. Μετά από καμιά ώρα ατελέσφορων καρτεριών γυρνά την προσοχή του στα μαύρα της περιοχής που έχει προηγουμένως εντοπίσει. Με τον φακό ανά χείρας και το 90άρι καθώς τα ντόπια ψάρια είναι επιστήμονες κι ούτε λόγος για προσπάθεια σε ανοιχτά νερά- σηκώνει μέσα σε δύο ωρίτσες έναν ροφό κοντά στα πέντε κιλά, τέσσερις σαργούς -οι οποίοι για όσους δεν το ξέρουν πάντα δίνουν «χρώμα» στην ψαριά- καθώς και τον μεγάλο ροφό του κάβου. Γιατί όμως πήρε τον μεγάλο ροφό που αποτελεί πόλο έλξης για πελαγίσια, σαργούς και σηκιούς αφού τα είχε τα ψαράκια του; Εύλογη ερώτηση. Μα γιατί πολύ απλά μπορούσε. Πληρωμένη η απάντηση. Εμ, πώς αλλιώς θα μπορούσε να εξαργυρώσει τόσες ώρες ταλαιπωρίας στην πισίνα, τις στερήσεις που εμπεριέχει η αθλητική ζωή και τα λεφτά που επενδύει συνεχώς στον εξοπλισμό. Αν μπορείς βούτα κι εσύ εκεί κάτω και σήκωσε ό,τι τραβά η ψυχή σου, παλιοξενέρωτε, υποκριτή ηθικολόγε. Ετσι γουστάρω στο κάτω κάτω της γραφής. Το νόμισμα όμως έχει πάντα δύο όψεις κι ο δικός μας κατέληξε να πληρωθεί σύμφωνα με την πασίγνωστη λαiκή ρήση «με το ίδιο νόμισμα». Γιατί ενώ κολυμπούσε σε πλήρη νιρβάνα ικανοποίησης προς το φουσκωτό -είχε πάρει και να βραδιάζει εξάλλου- περνάει ξυστά δίπλα του και με καμιά 40αριά μίλια ταχύτητα, σκαφάτος καπεταναίος της κακιάς ώρας ο οποίος και ουδόλως ασχολήθηκε με τα άπειρα κοσμητικά επίθετα με τα οποία τον έλουζε αφιλοκερδώς ο ήρωάς μας. Του κόπηκε η χολή από τον φόβο του δικού μας τόσο που επισκίασε την επιτυχημένη έκβαση της ημέρας κι έκανε τα γόνατά του να τρέμουν μέχρι που έφτασε στο σπίτι του αμίλητος και κατηφής. Φαντάσου ότι παρέλειψε να σταματήσει για την καθιερωμένη φωτογραφία στη γλίστρα όταν έβγαλε το σκάφος. Μεγάλη συμφορά σου λέω. Κι ήρθε με τη σειρά του κι αυτός να αναρωτηθεί αργότερα γιατί ο ανεύθυνος νεόπλουτος πέρασε τσίτα τα γκάζια, ξυστά από τον κάβο, αδιαφορώντας για τους κανονισμούς ασφαλούς ναυσιπλοΐας αλλά και για τη σημαδούρα με το κόκκινο σημαιάκι; Γιατί πολύ απλά κι αυτός μπορούσε, καημένε μου βαθύτη. Στην επόμενη μπουνάτσα τον κάβο επισκέφτεται άλλος ψαροτουφεκάς, μετρίων καταδυτικών ικανοτήτων. Οι συναγρίδες φυσικά άφαντες. Ο γνωστός ροφός που τόσα χρόνια πολεμάει να πιάσει άφαντος. Μην έχοντας άλλη επιλογή γυρνάει στα ρηχά συλλαμβάνοντας κάνα δυο λιανά και τρία χταπόδια σκάρτο κιλό όλα μαζί - μη φύγουμε και άψαροι. Γιατί έπιασε χταπόδια τόσο μικρά που ούτε για μεζέ δεν κάνουν; Μα ναι, το βρήκατε. Πολύ απλά γιατί μπορούσε. Φυσικά, δεν έχουν και οι τρεις παρανομίες την ίδια βαρύτητα, ούτε και έγιναν για τους ίδιους λόγους. Καταδεικνύουν όμως με σαφήνεια νομίζω ότι για τα δεινά των θαλασσών μας έχουμε όλοι ένα μερίδιο ευθύνης, ανάλογα με τη δυναμική του ψαρέματος ή εν γένει των επιπτώσεων των ενεργειών του καθενός. Κοινός παρονομαστής δε είναι η έλλειψη οποιουδήποτε ελεγκτικού μηχανισμού για την επιβολή των ισχύοντων κανονισμών. Σε μεγαλύτερη κλίμακα είναι ακριβώς αυτό το απίστευτο μπάχαλο που χαρακτηρίζει τη χώρα μας, μέσα και έξω από τη θάλασσα, σε επαγγελματικό και ερασιτεχνικό επίπεδο. Σκόπιμα δεν θα προσπαθήσω καν να αποδείξω το πόση πίεση έχουν υποστεί οι ελληνικές θάλασσες τα τελευταία χρόνια. Θα αναφέρω μόνο ενδεικτικά ότι προβλέπεται από διεθνείς περιβαλλοντικούς οργανισμούς μέσα στην επόμενη δεκαετία να έχουν μείνει μόνο τα 6 από τα 36 βασικά αλιεύσιμα είδη στη Μεσόγειο, ενώ σε σχέση με θαλάσσια πάρκα της Σαρδηνίας, στους ελληνικούς βυθούς είμαστε στο 1/25 του βάρους αλιευμάτων ανά τετραγωνικό μέτρο που χρησιμοποιείται ως μονάδα μέτρησης των ιχθυοαποθεμάτων. Η μείωση των αλιευμάτων των ελληνικών θαλασσών σε σχέση με πέρυσι είναι στο 88 τοις εκατό για τα ψάρια που ενδιαφέρουν τον ψαροκυνηγό (σαργούς, συναγρίδες, στήρες κλπ.) και στο 50 τοις εκατό για τα μικρότερα (σαρδέλα, σαφρίδι, γόπα κλπ.) σύμφωνα με επίσημη έρευνα του Πανεπιστημίου του Αιγαίου. Αλλά τι λέω ο αφελής, τι ξέρουν αυτοί οι χαρτογιακάδες; Εμείς που βουτάμε ξέρουμε καλύτερα ψάρια έχει, αρκεί να βουτάς βαθιά γιατί έχουνε τρομάξει λιγάκι. Δώσ' του, λοιπόν, να ξεδίνουμε κι εμείς οι ψαροτουφεκάδες χορεύοντας όπως μας χτυπάνε το ταμπούρλο οι επιταγές της εποχής του εμπορίου και της συνεχούς ανάπτυξης - η εξέλιξη που λέγαμε. Δώσ' του να πάμε βαθύτερα, πάρε δυνατότερο όπλο, πάρε βυθόμετρο, πάρε GPS, πιάσε πιο πολλά ψάρια, πιο μεγάλα ψάρια, κάνε μεγαλύτερες άπνοιες, καλύτερα, περισσότερο, καλύτερα, περισσότερο κ.ο.κ. Να δω τι άλλο θα σκαρφιστείτε για να μη βαρεθείτε όταν σας τελειώσει και το κυνήγι στο μπλε λες και ακούω για επαγγελματική ανέλιξη σε πολυεθνική εταιρεία αυτή η χιλιοειπωμένη «ψαρευτική καριέρα». Βλέπω σε λίγα χρόνια οι Κυριακές του ψαροτούφεκου να έχουν το πένθιμο χρώμα της κηδείας κι εμάς να ταξιδεύουμε δεκάδες μίλια για να χαρούμε την εικόνα των λίγων εναπομείναντων, φοβισμένων σαργών της Ελλάδας. 'Η μήπως δεν έχουν ήδη ερημώσει τόσοι και τόσοι καλοί ψαρότοποι της περασμένης δεκαετίας; Είναι άλλωστε γνωστό τοις πάσι ότι η προηγούμενη φουρνιά ψαροκυνηγών που ήρθε τώρα να μας νουθετήσει άφησε πίσω εκατόμβες μαυρόψαρων και υπερψαριές σαργών και συναγρίδων μέχρι να ωριμάσει κι έχει βάλει για τα καλά το χεράκι της στις καταστροφές αυτές. Μέσα σε αυτό το χάος ασυδοσίας που επικρατεί στη χώρα, μέσα σε αυτό το ξέφραγο αμπέλι νομίζω ότι η όποια προσπάθεια για δημιουργία ορθής νοοτροπίας πάει στράφι. Οι θάλασσές μας δεν έχουν την πολυτέλεια να επαφίονται στην ευσυνειδησία του καθενός για τη διαφύλαξή τους. Το κλειδί για εμένα εκεί που φέραμε τα πράγματα είναι η επιβολή νόμων. Η παιδεία θα έρθει με τις επόμενες γενιές και με πολλή προσπάθεια, αν έρθει κι αν έχει μείνει τίποτα όρθιο να διασωθεί. Πείτε με κινδυνολόγο και υπερβολικό, μακάρι να αποδειχτείτε σωστοί. Αυτήν τη στιγμή πάντως ουδεμία ενέργεια γίνεται για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Και πώς θα μπορούσε να γίνει άλλωστε όταν το σκεπτικό της πλειονότητας αποτυπώνεται στη γνωστή ελληνική ατάκα «ΕΛΑ ΜΩΡΕ, ΕΓΩ ΣΟΥ ΦΤΑΙΩ; ΚΟΙΤΑ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΥΡΩ ΣΟΥ. ΤΗ ΖΗΜΙΑ ΤΗΝ ΚΑΝΟΥΝ... ΟΙ ΑΛΛΟΙ». Η πασίγνωστη δικαιολογία του παρτάκια που μέσα στο χάος που επικρατεί όχι μόνο θα συνεχίσει να προκαλεί περαιτέρω ζημιά αποποιούμενος τις ευθύνες του αλλά και θα μείνει τελικά εντελώς άπραγος, απλός παρατηρητής μπροστά στη συνολική καταστροφή που συντελείται ασχέτως του γεγονότος ότι γκρινιάζει συνεχώς γι΄ αυτό - όπως για παράδειγμα συνηθίζουμε να γκρινιάζουμε εμείς για τους επαγγελματίες. Διαβάζω συχνά στις σελίδες των ψαροτουφεκάδικων περιοδικών για διαχείριση ψαρότοπων, οικολογικές ευαισθησίες και άλλα τέτοια ωραία. Αν εσείς ως αρμόδιοι φορείς του αθλήματος του ψαροτούφεκου είστε ικανοποιημένοι με τις ενέργειες που αναλαμβάνετε επί του θέματος αναλογικά με την ευθύνη σας και θεωρείτε ότι κινήστε στη σωστή κατεύθυνση -εκτρέποντας και τους αναγνώστες σας προς τα εκεί- τότε πάω πάσο. Τα παραδείγματα άρθρων που ανέφερα, πάντως, στην αρχή του κειμένου δε με πείθουν για κάτι τέτοιο, τουλάχιστον όσον αφορά τη γενικότερη εικόνα του σχετικού ειδικού Τύπου. Θα μπορούσα κλείνοντας να προτείνω την εφαρμογή κάποιων περιοριστικών μέτρων που θα έγερναν την πλάστιγγα υπέρ των ψαριών, μπας και ανασάνουν λιγάκι (όπως την απαγόρευση βυθομέτρων και GPS σε ερασιτεχνικά αλιευτικά σκάφη ή τον περιορισμό του αριθμού των επαγγελματικών σκαφών αλλά και αλιευτικών εργαλείων ανά περιοχή). Ετσι, για να γίνει το παιχνίδι λίγο πιο δίκαιο. Οσο όμως τα δουλεύω στο μυαλό μου, συνειδητοποιώ ότι είναι πέρα για πέρα ουτοπικά αφού και οι ισχύοντες κανονισμοί είτε για την καταστροφική, μαζική, επαγγελματική αλιεία είτε για την ερασιτεχνική δεν εφαρμόζονται ποτέ κι από κανένα. Ελπίζω τουλάχιστον το κείμενο αυτό να τύχει της προσοχής σας και ίσως ακόμα και να αποτελέσει το εφαλτήριο για δημιουργία μόνιμης στήλης επί του θέματος σε μια γόνιμη συζήτηση των αναγνωστών μέσα από τις σελίδες του περιοδικού. Αλλά πάλι ίσως το θέμα να μη μας καίει και τόσο τελικά. Ψαράκια για εμάς έχει, τώρα για τους επόμενους... Υ.Γ.1 Να υπογραμμίσω το εξής για να έχω ήσυχη τη συνείδησή μου ότι κατέστη απόλυτα σαφές στον αναγνώστη: Δεν ισχυρίζομαι επ' ουδενί ότι για την καταστροφή του θαλάσσιου πλούτου έχουμε το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης εμείς οι ερασιτέχνες αλιείς και πολύ περισσότερο οι ψαροτουφεκάδες - πώς θα μπορούσαμε να συναγωνιστούμε άλλωστε τα εγκλήματα που καθημερινά διαπράττουν τράτες, διχτυάρικα και λοιπά σκάφη βιομηχανικής και παράκτιας επαγγελματικής αλιείας. Eπιμένοντας, ωστόσο, να προσεγγίζουμε τη θάλασσα με τον ίδιο καιροσκοπισμό που διακρίνει και τους κατεξοχήν υπεύθυνους για τον βιασμό της, στερούμαστε του όποιου δικαιώματος διαμαρτυρίας αλλά και διεκδίκησης ίσως ενός πιο ενεργού ρόλου στα δρώμενα ως αυτόπτες μάρτυρες της ζωής στον βυθό. Το χρωστάμε στη μάνα θάλασσα και μόνο να προσπαθήσουμε να διαφοροποιηθούμε διάα του παραδείγματος όταν τριγύρω όλοι οι υπόλοιποι παλεύουν για το μεγαλύτερο κομμάτι από τα απομεινάρια της. Υ.Γ.2 Αν παρ' ελπίδα κάποιος διαβάζοντας τα παραπάνω αμφιβάλλει για την εγκυρότητα του κειμένου και θεωρεί ότι σκαρφίστηκα ή παραποίησα το περιεχόμενο των άρθρων, των φωτογραφιών ή των DVD στα οποία αναφέρομαι ας μου γνωστοποιήσει τη διεύθυνσή του να του τα αποστείλω ταχυδρομικώς. Συνειδητά απέφυγα να αναφερθώ πιο συγκεκριμένα για να μην αλλοιωθεί η ουσία του κειμένου. Παρ' όλα αυτά τα στοιχεία είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Υ.Γ.3 Θέλοντας να προλάβω κριτικές καλοθελητών που θα βιαστούν να μου προσάψουν ιδιοτελή κίνητρα, θα τονίσω ότι τα όσα διαβάσατε δεν αποτελούν προσπάθεια επίδειξης των ικανοτήτων μου στον γραπτό λόγο ούτε και ξεγελιέμαι πιστεύοντας ότι πρωτοτυπώ με το περιεχόμενο έστω και στο ελάχιστο. Την αλήθεια τη γνωρίζουμε όλοι, μηδενός εξαιρουμένου. Εγώ την παρουσιάζω προφανώς μέσα από μια υποκειμενική οπτική γωνία, με καλοπροαίρετες προθέσεις. Το κείμενο προέκυψε αυθόρμητα από την ανάγκη να προβάλω μια κάποια αντίσταση στα όσα με πληγώνουν. Είχα την έμφυτη παρόρμηση να υπερασπιστώ τη θάλασσα σαν μικρό αντάλλαγμα στα όσα μου δίνει εκείνη. Αντιλαμβάνομαι, εξάλλου, ότι η έκταση του κειμένου καθιστά σχεδόν απαγορευτική τη δημοσίευσή του. Ωστόσο, θα ήταν αληθινά ενδιαφέρον πιστεύω να καταφέρετε να την υλοποιήσετε και στα επόμενα τεύχη να διαβάσουμε απόψεις, κριτική και αντιδράσεις επί των ανωτέρω. Από δικής μου πλευράς θα είναι καλοδεχούμενα. Επιτρέψτε μου συνεπώς να ελπίζω ότι η προσπάθειά μου θα βρει ανταπόκριση και δεν θα πέσει απλά... στον βυθό. Θάλασσά μου θάλασσα ζωή η κάθε φορά που μ΄ αγκαλιάζεις Σου χρωστάω και θα σου χρωστάω για πάντα χωρίς ποτέ να μπορώ να ανταποδώσω Μόνο ο έρωτάς μου για εσένα ίσως αν με νιώθεις Αλήθεια, άραγε με νιώθεις; ΜΕ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Αθανάσιος Γεωργακόπουλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου