Ο... τρόμος ενός μύθου

ΥΠΟΞΙΑ Ο... τρόμος ενός μύθου Από τα πρώτα πράγματα που θα ακούσει κάποιος μόλις κάνει την πρώτη του επαφή με τον κόσμο της άπνοιας, είναι o όρος... υποξία. Συχνά υπάρχει ένας μύθος γύρω από αυτήν που αρκετές φορές τρομάζει τον αρχάριο δύτη ή τον αποθαρρύνει να συνεχίσει το ταξίδι του στον κόσμο της ελεύθερης κατάδυσης. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον μηχανισμό της υποξίας, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε κάποια πράγματα σχετικά με τη λειτουργία του σώματός μας. Ο... τρόμος ενός μύθου Το σώμα μας για να λειτουργήσει χρειάζεται οξυγόνο. Μυϊκές ομάδες και όργανα εξαρτώνται από αυτό για τη σωστή λειτουργία τους. Ετσι ο τρόπος που μπορεί το οξυγόνο να κινηθεί στον οργανισμό μας είναι μέσω της αναπνοής. Κατά την εισπνοή, το οξυγόνο εισέρχεται στους πνεύμονες και στη συνέχεια περνάει στο αίμα μας και μέσω της καρδιάς μεταφέρεται όπου είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί. Κατά τη διάρκεια που γίνονται αυτές οι καύσεις, που χρησιμοποιείται δηλαδή, παράγεται διοξείδιο του άνθρακα το οποίο μέσω του αίματος επιστρέφει στους πνεύμονες και αποβάλλεται μέσω της εκπνοής.
Σε κατάσταση ηρεμίας αναπνέουμε κατά μέσο όρο με 12 αναπνοές το λεπτό και έχουμε περίπου 65 με 80 καρδιακούς παλμούς. Κατά την άσκηση αυξάνονται οι καρδιακοί παλμοί και ο ρυθμός αναπνοής, με απώτερο στόχο την απομάκρυνση του διοξειδίου από το σώμα μας. Στην ελεύθερη κατάδυση γίνεται περίπου το ίδιο, αλλά με μία μεγάλη διαφορά. Οι παλμοί ανεβαίνουν, οι καύσεις αυξάνονται, αλλά δεν υπάρχει αναπνοή λόγω της άπνοιας. Το οξυγόνο που υπάρχει στον οργανισμό μας είναι αυτό της τελευταίας εισπνοής στην επιφάνεια και το διοξείδιο που παράγεται στο σώμα μας δεν μπορεί να αποβληθεί λόγω της άπνοιας. Υπερκαπνία Ο... τρόμος ενός μύθου Οπως αναφέραμε και ποιο πριν, όταν οι καύσεις αυξάνονται, ανάλογα αυξάνεται και το διοξείδιο. Το λαχάνιασμα που νιώθουμε είναι ένας τρόπος να αποβληθεί το διοξείδιο από τον οργανισμό μας μέσω περισσότερων αναπνοών το λεπτό. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως το διοξείδιο είναι ο ρυθμιστής της αναπνοής. Αυτό καθορίζει πότε έχουμε ανάγκη για περισσότερο οξυγόνο και πότε όχι. Ετσι σε μία βουτιά, όταν νιώθουμε την ανάγκη να αναπνεύσουμε, δεν έχουμε «λίγο» οξυγόνο, αλλά πολύ διοξείδιο. Η κατάσταση αυτή λέγεται Υπερκαπνία. Οσο πιο έντονη είναι η άσκηση που θα κάνουμε -για παράδειγμα κάποιο ξεβράχωμα- τόσο πιο γρήγορα θα φτάσουμε σε αυτή την κατάσταση. Μερικά από τα συμπτώματα της υπερκαπνίας είναι το λαχάνιασμα, η αύξηση των καρδιακών παλμών, η ζάλη, η κόπωση και ο πονοκέφαλος. Υποκαπνία Η υποκαπνία είναι η ακριβώς αντίθετη κατάσταση από αυτήν της υπερκαπνίας. Το διοξείδιο δηλαδή βρίσκεται αρκετά κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα, τα επίπεδα που έχει όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση ηρεμίας. Μερικά από τα συμπτώματα της υποκαπνίας είναι η ευφορία, η ζαλάδα, το μούδιασμα στα ακροδάκτυλα και τελικά η απώλεια των αισθήσεων. Ο... τρόμος ενός μύθου Υποξία Οπως είπαμε και πιο πριν, το σώμα μας για να λειτουργήσει χρειάζεται οξυγόνο, μόνο που στην ελεύθερη κατάδυση δεν υπάρχει η δυνατότητα ανανέωσής του, έτσι χρησιμοποιούμε αυτό που εισπνεύσαμε στην επιφάνεια. Οταν όμως η διάρκεια της άπνοιας είναι μεγάλη για τα δεδομένα μας ή οι υποβρύχιες δραστηριότητες αρκετά ενεργοβόρες, το οξυγόνο μειώνεται τόσο πολύ που μπαίνουμε σε κατάσταση υποξίας. Τα συμπτώματα εδώ είναι πολλά και διαφέρουν ανάλογα με το πόσο «υποξικοί» είμαστε. Μερικά από τα συμπτώματα είναι η ανικανότητα συγκέντρωσης, η ζαλάδα,η απώλεια επαφής με το περιβάλλον και η απώλεια μυικού ελέγχου και τέλος ή απώλεια των αισθήσεων και της αναπνοής. Ο... τρόμος ενός μύθου Ολα αυτά συμβαίνουν αρκετά πριν τα αποθέματα του οξυγόνου φτάσουν το μηδέν. Ακόμη και σε «βαριά» υποξική κατάσταση, η καρδιά χτυπάει και συνεχίζει να στέλνει μέσω του αίματος οξυγόνο στον εγκέφαλο, που είναι και το πιο ευαίσθητο όργανο στην απουσία αυτού. Η υποξία λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας τρόπος προστασίας των οργάνων που χρειάζονται οξυγόνο για τη λειτουργία τους. Αυτό που κάνει επικίνδυνη αυτή την κατάσταση είναι η φάση μετά την υποξία. Αν ο δύτης συνέλθει υποβρυχίως ή στην επιφάνεια με τις αεροφόρους οδούς του (στόμα και μύτη) μέσα στο νερό, τότε η πρώτη κίνηση που θα κάνει θα είναι να εισπνεύσει. Στην περίπτωση αυτή θα εισπνεύσει νερό και θα επέλθει ο πνιγμός. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του ζευγαριού! Υποκαπνία και υποξία Χρόνια επικρατούσε η ιδέα των γρήγορων αναπνοών πριν από την άπνοια. Αυτό είχε ένα καλό και ένα κακό επακόλουθο, με το δεύτερο να κερδίζει κατά κράτος!! Ο... τρόμος ενός μύθου Με αυτόν τον τρόπο αναπνοής τα επίπεδα του διοξειδίου έπεφταν αρκετά κάτω από τα φυσιολογικά, με αποτέλεσμα ο δύτης να μη νιώθει δυσφορία και ανάγκη για αναπνοή σχεδόν ποτέ. Πρακτικά αυτό αύξανε τους χρόνους άπνοιάς του. Το κακό σε αυτό είναι ότι η υποξία ερχόταν χωρίς την εμφάνιση κανενός συμπτώματος, μια και τα επίπεδα του οξυγόνου έπεφταν προτού το διοξείδιο ανέβει τόσο ώστε να κάνει τον δύτη να αισθανθεί ανάγκη για αναπνοή!! Κώστας Καλαμαράς πηγη http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23381&subid=2&pubid=63774203 Κώστας Καλαμαράς