Ροφός ο Βασιλιάς των ψαριών

Ρομπέρτο Κάλιτς

Ο ροφός είναι ένα είδος ψαριού που το συναντάμε στις περισσότερες θάλασσες
του κόσμου. Ανήκει στην οικογένεια των σεργανιδών και όσο και αν φαίνεται
περίεργο συγγενεύει με τη πέρκα, τον χάνο, τη σφυρίδα και με μερικά άλλα είδη
λιγότερο γνωστά. Το βάρος του κυμαίνεται από 2 έως 15 κιλά, όμως δεν
σπανίζουν και τα ψάρια με μεγαλύτερο βάρος. Μάλιστα έχει αναφερθεί και η
ύπαρξη ροφού του οποίου το βάρος ήταν ...60 κιλά! Ζει σε βραχώδεις βυθούς
των οποίων το βάθος κυμαίνεται από 0 έως 100 μέτρα. Ειναι από τα
ομορφότερα και γραφικότερα ψάρια των θαλασσών μας. Ζει σε άμεση επαφή με
τον πυθμένα και επιλέγει ως κατοικία τα υποβρύχια σπήλαια και τους θόλους
που δημιουργούν τα βράχια στον βυθό της θάλασσας. Είναι σαρκοφάγο ψάρι
και τρέφεται με οτιδήποτε κινείται. Είναι λαίμαργο και το μέγεθός του αυξάνεται με
πολύ ταχείς ρυθμούς εάν στην περιοχή που ζει υπάρχει άφθονη τροφή. Σ'αυτή
την περίπτωση οι μετακινήσεις του οι οποίες είναι ούτως η άλλως περιορισμένες,
περιορίζονται ακόμη περισσότερο. Μετακινείται από την περιοχή του μόνο κατά
την περίοδο αναπαραγωγής, στις αρχές του καλοκαιριού και του χειμώνα,
προκειμένου να αναζητήσει πιό σταθερά όσον αφορά στη θερμοκρασία, νερά.
Οταν κάποιος συγκρίνει το σχήμα του με αυτό άλλων ψαριών, βγάζει το
συμπέρασμα ότι πρόκειται γιά ένα παχουλό, χοντρό ψάρι. Πράγματι δίνει αυτή
την εντύπωση.Μάλιστα όταν είναι φαγωμένο και η κοιλιά του είναι πρησμένη, η
εντύπωση αυτή είναι εντονότερη.Το χρώμα του είναι καφέ σκούρο με μπεζ
κηλίδες. Ανάλογα όμως με το που βρίσκεται κάποια δεδομένη στιγμή η ανάλογα
με το περιβάλλον στο οποίο ζει, μπορεί να είναι πιό σκουρόχρωμος η πιό
ανοιχτόχρωμος Οι μπεζ κηλίδες είναι εντονότερες στους ροφούς που ζουν σε
μικρότερα βάθη. Αντίθετα οι ροφοί που ζουν στα βαθειά νερά του πελάγους,
έχουν πιό σκούρο χρώμα. Επίσης ένας ροφός που κάθεται η κινείται σε
αμμουδερό πυθμένα, μπορεί να είναι τελείως ανοιχτόχρωμος σαν την εξαδέλφη
του τη σφυρίδα. ενας ροφός όμως που έχει βγει μόλις από το σπήλαιο του, θα
είναι "κατάμαυρος" . Ενα επίσης ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ροφού είναι, τα
πολύ μεγάλα γεμάτα απορία μάτια του και το τεράστιο στόμα του που βρίσκεται
πάνω σ'ένα επίσης τεράστιο κεφάλι.
Ο ρόφος είναι νοστιμότατο ψάρι που έχει πάρα πολλά ψαχνά και τρώγεται με
πολλούς τρόπους. Ο πιό διαδεδομένος τρόπος μαγειρέματος και κατά την άποψη
μου ο πιό "άνοστος" είναι όταν γίνεται βραστός σούπα. Φυσικά ως μανιώδης
παμ-ψαροφάγος προτιμώ οποιαδήποτε ψαρόσουπα από οτιδήποτε μη
θαλασσινό και έχω φάει άπειρες φορές ροφό σουπά, προτιμώ όμως φέτες στη
σχάρα, σουβλάκι στη σχάρα, τηγανιτές μπουκιές η ακόμη και ... ωμές μπουκιές,

μαριναρισμένες με λεμόνι, λάδι, κρεμμύδι και μαιντανό. Αλλοι τρόποι παρασκευής
του ροφού είναι, πλακί, αλά σπετσιώτα και φυσικά το κερκυραικό μπουρδέτο.
Μέχρι εδώ όλα ωραία και καλά και μάλιστα πρέπει να σας άνοιξε και η όρεξη. Γιά
να φτάσει όμως αυτό το ψάρι στο πιάτο σας, πρέπει κατ'αρχάς να αλιευτεί. Ενα
είναι το πιό σίγουρο ίσως ... εργαλείο προκειμένου να φτάσει αυτό το ψάρι στο
πιάτο σας. Το... πεντοχίλιαρο παλαιότερα και το ...δεκαχίλιαρο στις μέρες μας!
Και λέω ίσως γιατί ο ντόπιος ροφός πλέον σήμερα είναι αρκετά δυσεύρετος στις
ιχθυαγορές. Αυτό οφέιλεται κυρίως στο γεγονός, ότι καταναλώνεται συνήθως
στον τόπο που έχει αλιευτεί πολλές φορές και από τους ίδιους τους ψαράδες.
Επαγγελματικά αυτό το ψάρι αλιεύεται με παραγάδι, δίχτυα, τεράστιους κιούρτους
στα Δωδεκάνησα ενώ οι ερασιτέχνες το κυνηγούν με ψαροτούφεκο.
Σήμερα θα ασχοληθούμε ακριβώς με τη περιγραφή αυτού του τρόπου ψαρέματος
που γιά τον ερασιτέχνη ψαρά είναι ο αποδοτικότερος μετά φυσικά από
το ..."δεκαχίλιαρο"!
Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή, όταν πρωτοεμφανίστηκε
το εργαλείο που μας επιτρέπει να βλέπουμε καθαρά υποβρυχίως, η μάσκα
δηλαδή.Αυτό συνέβη στις αρχές του προηγούμενου...πλέον αιώνα. Φυσικά
οι σκαφανδρο-δύτες και παλαιοτερα , οι επαγγελματίες είχαν τη δυνατότητα
να θαυμάζουν τις υποβρύχιες ομόρφιές.Οταν όμως ανακαλύφθηκε η μάσκα
και τα βατραχοπέδιλα άρχισαν να τις ανακαλύπτουν δειλά-δειλά και οι
ερασιτέχνες.Κάπως έτσι ξεκίνησαν οι υποβρύχιες περιηγήσεις και οι πρώτες
γνωριμίες με τους πάλαι ποτέ πολυάριθμους κατοίκους του βυθού.Οι θάλασσες
τότε ήταν γεμάτες ψάρια, πολλά ψάρια. Σαργούς, μελανούρια, χειλούδες,
κεφαλους, τσιπούρες λαβράκια.Αυτά ήταν τα πρώτα ψάρια που έβλεπαν οι
πρώτοι εξερευνητές κολυμβητές του παράκτιου βυθού. Και ξαφνικά έβλεπαν
μπροστά τους να περνά ένα σκούρο ψάρι που το μέγεθος του σε σχέση με τα
άλλα ψάρια ήταν πολύ πιό χοντρό, να κουνιέται απότομα, ξαφνικά να σταματά,
να γυρίζει προς το μέρος τους σαν να τους κοιτά με τα τεράστια γουρλώμενα
μάτια του και τέλος να εξαφανίζεται μέσα σ'ένα θόλο κάτω από ένα βράχο.Σαφώς
επρόκειτο γιά το μεγαλύτερο ψάρι που θα είχαν δει μέχρι τότε.
Γρήγορα αυτοί οι πρώτοι δύτες υποκινούμενοι από το ένστικτο του
κυνηγού, εξοπλίστηκαν με κάποιες τρίαινες και ως σύγχρονοι ...Ποσειδώνες
προσπαθούσαν να πιάσουν κάποιο ψάρι. Και σίγουρα μέσα σ'αυτή την αφθονία ,
κάτι θα έπιαναν. Αν μη τι άλλο, κάποιο χταπόδι.Αργότερα όταν βγήκαν τα
πρώτα υποβρύχια κυνηγετικά όπλα, κοινώς ψαροτούφεκα, άρχισε το πιάτο να
γεμίζει.Ομως εκείνο το μεγάλο μαύρο ψάρι, πάντοτε προλάβαινε και κρυβότανε
στο σπίτι του. Πρόσπαθούσε ο δύτης να το εντοπίσει μέσα στο σκοτάδι, αλλά
μάταια. Προσπαθούσε να του ρίξει από μακριά, αλλά η εμβέλεια του όπλου του
δεν του το επέτρεπε.Κάπως έτσι άρχισε η ιστορία του κυνηγιού του ροφού.
Πιάνοντας κάποιος έναν ροφό, θεωρείται καταξιωμένος υποβρύχιος κυνηγός.

Με τα σημερινά τεχνικά μέσα όμως , ο ροφός αποτελεί ένα από τα ευκολότερα
θηράματα.. Οπως ηδη προανέφερα, ο ροφός αποτελεί "καταξίωση" γιά τον
αρχάριο και παράλληλα, "ρουτίνα γιά τον φτασμένο". Λέγοντας φτασμένο
δεν εννοώ τον έμπειρο, αλλά τον συνειδητοποιημένο σύγχρονο υποβρύχιο
κυνηγό, που κυνηγά δύσκολα θηράματα ,αυτόν που αγαπά τη θάλασσα και τους
κατοίκους της και παίρνει μόνον αυτό που χρειάζεται προκειμένου να τραφεί
αυτός και η οικογένεια του. Τον κυνηγό που προσεγγίζει τη θάλασσα όχι μόνο γιά
να κυνηγήσει αλλά γιατί την αγαπά και του αρέσει να ζει σε σχέση με αυτήν.
Οι ροφοί γνωρίζουν πολύ καλά πλέον στις μέρες μας την απειλή που έρχεται
από την επιφάνεια της θάλασσας, ακόμη και στις πιό απομεμακρυσμένες
βραχονησίδες των θαλασσών μας Ο ελέυθερος δύτης, ο δύτης δηλαδή ο
οποίος κινείται υποβρυχίως χωρίς τη βοήθεια αναπνευστικής συσκευής, κοινώς
μπουκάλες, γιά να μπορέσει να πλησιάσει τον ροφό σε απόσταση βολής, πρέπει
να κινείται μέσα στο νερό σαν...ψάρι.Μόνο τότε έχει ελπίδες να ξεγελάσει αυτό
το πολυπόθητο θήραμα και να το καμακώσει. Ο πλέον συνηθισμένος τρόπος
κυνηγιού του ροφού είναι ,όταν το χτύπημα πραγματοποιείται μέσα στη φωλιά
του.Κάτι που τις περισσότερες φορές απαιτεί τη χρήση ενός απαγορευμένου
από το νόμο εργαλείου. Και μιλάμεγιά τον φακό που επιτρέπει στον δύτη να
ερευνήσει τα σκοτεινά σημεία ενός θαλαμιού.Σ'αυτό το σημειο θα ήθελα να
κάνω μία παρένθεση και να αναφερθώ σε δύο παράνομες δραστηριότητες που
έχουν συμβάλει κατά πολύ στην απομάκρυνση των ροφών απο τις παράκτιες
ζώνες.Το πρώτο είναι το νυχτερινό ψάρεμα και το δεύτερο είναι το ψάρεμα
με μπουκάλες.Κάνω αυτή την παρένθεση αφ'ενός μεν γιατί το ευρύ κοινό δεν
γνωρίζει ότι το ψάρεμα με αυτούς τους τρόπους απαγορεύεται και αφ'ετέρου
δεν ξέρει ότι υπάρχει τρόπος να πιαστεί αυτό το ψάρι, φυσικά πιό δύσκολος,
στα πλαίσια όμως της νομιμότητας.Εννοώ το ψάρεμα που πραγματοποιείται
από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου και χωρίς τη χρήση αναπνευστικών
συσκευών(μπουκάλες). Αυτός είναι ο πιό τίμιος καιο πιό παλληκαρίσιος τρόπος
να ψαρευτεί το ψάρι αυτό.Είναι ο οικολογικότερος τρόπος γιατί, ο δύτης κυνηγά
το θήραμα του στο δικό του περιβάλλον, δηλαδή μέσα στο βυθό, χωρίς
οποιοδήποτε βοήθημα.Το μόνο βοήθημα που διαθέτει ο άνθρωπος σ'αυτή την
περίπτωση είναι, η εξυπνάδα του και το όπλο του που στην καλύτερη περίπτωση
η εμβέλεια του δεν ξεπερνά τα έξι μέτρα. Επίσης έχει και τη δυνατότητα να
επιλέξει τα μεγαλύτερα σε μέγεθος κομμάτια του είδους.Από εκεί και πέρα έγκειται
στη συνείδηση του καθένα το πόσα ψάρια θα πάρει από τη θάλασσα.Και φυσικά
δεν αναφέρομαι στο νόμο που έτσι κι'αλλιώς επιτρέπει την αλίευση ενός μόνο
ροφού ημερησίως γιά κάθε δύτη.
Ο υποβρύχιος κυνηγός οφείλει να παίρνει από τη θάλασσα μόνο ότι του
χρειάζεται, χωρις να καταστρέφει τα υπόλοιπα είδη που δεν τον ενδιαφέρουν.
Κι'εδώ πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα 'οτι το υποβρύχιο ψάρεμα είναι ο μόνος

τρόπος ψαρέματος που μπορεί να πετύχει αυτό το σκοπό.Δεν πρέπει να ξεχνάμε
ποτέ ότι δεν ανήκουμε σ'αυτό το περιβάλλον , ότι είμαστε φιλοξενούμενοι και ότι
δεν έχουμε το δικαίωμα να το καταστρέφουμε αλόγιστα.Ο μόνος λόγος που μας
επιτρέπει να αλιεύουμε κάποιο είδος από τη θάλασσα είναι, γιά να τραφούμε
εμείς και η οικογένεια μας και αυτό πρέπει να συμβαίνει πάντοτε μέσα στα
πλαίσια του νόμου, και των άγραφων κατά τη γνώμη μου οικολογικών κανόνων.
Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της αρχής , ο "ψαροτουφεκάς" που μπαίνει στη
θάλασσα γιά να κυνηγήσει το ρόφο, θα πρέπει να γνωρίζει ότι ο ροφός είναι ένα
ψάρι που μεγαλώνει εξαιρετικά αργά και συνεπώς δεν πρέπει να χτυπά μικρά
άτομα. Και όταν λέμε μικρά εννοούμε ψάρια που το βάρος τους δεν ξεπερνά
τα 2-3 κιλά. Ενας ροφός 1-2 κιλά μπορεί στα μάτια ενός αρχάριου να φαντάζει
ως "ψαρούκλα", δεν παύει όμως να είναι ένας ροφός βρέφος. Τα τελευταία
χρόνια παρατηρείται μία αύξηση του αριθμού των ροφών τέτοιου μεγέθους και ο
καλύτερος τρόπος να τους προστατέψουμε είναι να ενημερώσουμε τον κόσμο ότι
πρόκειται γιά ροφούς βρέφη και γιά το πόσο επιζήμιο είναι να αλιεύονται.
Τώρα ας μιλήσουμε γιά την τεχνική του ψαρέματος του ροφού υποβρυχίως.
Σήμερα , ο υποβρύχιος ψαράς πρέπει να έχει πολύ καλή φυσική κατάσταση,
προκειμένου να μπορεί να κυνηγήσει τον ροφό στα μεγάλα πλέον βάθη όπου
κατοικεί. Πρέπει να μπορεί να καταδύεται με ασφάλεια σε βάθη που αρκετές
φορές ξεπερνούν τα 15-20 μέτρα και να διαθέτει τέλειο εξοπλισμό, κατάλληλο
γιά υποβρύχιο ψάρεμα και ελεύθερη κατάδυση. Δηλαδή μακριά βατραχοπέδιλα,
δυνατά και ευθύβολα μακρύκανα ψαροτούφεκα, ζεστή και ελαστική στολή, μάσκα
μικρού όγκου κλπ.
Η επιλογή του ψαρότοπου, είναι από τα βασικότερα κριτήρια προκειμένου να
φτάσουμε στη σύλληψη του ροφού. Ακρωτήρια με μεγάλα βάθη και μεσοπέλαγοι
ύφαλοι αποτελούν τα καλύτερα μέρη γιά τον σκοπό μας. Γενικότερα, όλοι οι
βραχότοποι είναι περιοχές όπου συναντάμε ροφούς. Οταν φτάσουμε λοιπόν
σ'έναν τέτοιο ψαρότοπο, ετοιμαζόμαστε και πέφτουμε στο νερό αθόρυβα, έτσι
ώστε να μην αναστάτωσουμε κάποιο ψάρι που ενδεχομένως βρίσκεται εκεί και το
κάνουμε να κρυφτεί πριν καλά-καλά το δούμε. Κολυμπάμε στην επιφανεια,
εποπτεύοντας προσεκτικά τα πιθανά σημεία όπου μπορεί να κάθεται ο ροφός, η
κάποια σκιερά μέρη του βυθού όπου μπορεί να έχει στήσει καρτέρι. Μόνο η
εμπειρία που έρχεται με τα χρόνια μπορεί να μας βοηθήσει να διακρίνουμε έναν
κινούμενο ροφό σε μεγάλο βάθος.Τα χρώματα του δένουν άψογα με το
υποβρύχιο περιβάλλον κάνοντας τέλεια παραλλαγή και προστατεύοντας τον
μ'αυτό τον τρόπο από τα μάτια του " εχθρού". Οταν δούμε λοιπόν έναν ροφό,
προσπαθούμε κατ'αρχήν να τον ψυχολογήσουμε. Να καταλάβουμε αν είναι
τρομαγμένος η οχι. Ξαφνικάόμως, ο ροφός μας αποφασίζει να μετακινηθεί γιατί η
παρουσία μας στην επιφάνεια αρχίζει να τον ενοχλεί απειλητικά.Διανύει μερικά
μέτρα και "τρυπώνει" σ'ένα θαλάμι. Τότε εμείς αφήνουμε να περάσει ένα μικρό

χρονικό διάστημα και μετά από λίγο ξεκινάμε τη βουτιά μας. Ο ροφός όμως που
έχει τρυπώσει, έχει ανησυχία και θέλει να δει τι έχουμε απογίνει. Ετσι αρκετές
φορές μετά από λίγο βγάζει ελαφρώς τη μουσούδα του προς τα έξω γιά να δει
που βρισκόμαστε και αν δεν μας δει καθόλου μπορεί να ξαναβγεί έξω ολόκληρος.
Αν είμαστε τυχεροί και έχουμε υπολογίσει σωστά τον χρόνο κατά τον οποίον ο
ροφός θα ξεμυτίσει, τότε έχουμε πολύ μεγάλη πιθανότητα να τον χτυπήσουμε
καίρια στο κεφάλι., έτσι ώστε να μην μπορεί να βραχώσει. Το βράχωμα του
ροφού συμβαίνει όταν δεν χτυπηθεί σε σωστό σημείο και καταφέρει να χωθεί στα
πιό στενά σημεία της κρυψώνας του, φουσκώνοντας τα μάγουλα και τα αγκάθια
του. Η εξαγωγή του από εκεί καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη και κουραστική,
αναγκάζοντας το δύτη να κάνει πολλές επαναληπτικές βουτιές.Κάτι που έχει
σταθεί η αιτία γιά πολλά ατυχήματα που αφορούν σε ψαροτουφεκάδες. Γι'αυτό
τονίζουμε ότι ο ροφός πρέπει να χτυπιέται μόνο στο κεφάλι, η ακόμη καλύτερα
κατευθείαν στον εγκέφαλο και συγχρόνως ποτέ μέσα στο θαλάμι του. Κατ' αυτόν
τον τρόπο δεν κινδυνεύει αφ'ενός μεν ο δύτης αφ'ετέρου δε οι πιθανότητες να
βγάλουμε το ψάρι αυξάνονται.Αντίθετα εάν το ψάρι βραχώσει και θα
κουραστούμε πολύ και εάν τελικά δεν βγει θα πάει χαμένο και θα το φάνε τα άλλα
ψάρια.Το πρωτο πράγμα που κάνουμε όταν φέρουμε τον ροφό στην επιφάνεια΄
είναι, να τον θανατώσουμε εάν αυτό δεν έχει ήδη συμβεί με τη βέργα του όπλου,
έτσι ώστε να μην παρατείνεται η αγωνία του. Κατόπιν τον ξεκοιλιάζουμε ώστε τα
εντόσθια του να καταναλωθούν από τα θαλασσοπούλια η τα άλλα ψάρια.Τη
δύσκολη διαδικασία καθαρίσματος και τεμαχισμού τουμεγάλου ροφού καλο είναι
να την διδαχθούμε από έναν επαγγελματία ώστε να γίνει σωστά. Μετά μπορούμε
να καλέσουμε τους φίλους μας και να κάνουμε ένα τρικούβερτο φαγοπότι. Κάποια
κομμάτια του ψαριου που περισσεύουν μπορούν να μπουν στην κατάψυξη
προκειμένου να καταναλωθούν μιάν άλλη φορά.
Τι καλύτερο από ένα ψάρι που εμείς οι ίδιοι έχουμε πιάσει και γνωρίζουμε την
προέλευση του και τον χρόνο αλίευσης του! Στην εποχή που ζούμε, δυστυχώς
το μόνο αγνό και καλό είδος διατροφής που υπάρχει είναι το αγριο ψάρι. Γιά
τον λόγο αυτό δεν πρέπει να αλιεύουμε περισσότερα ψάρια από αυτά που
χρειαζόμαστε ,γιατί αν κάνουμε διαφορετικά τότε δυστυχώς τα εγγόνια μας θα
τρώνε μόνο ψάρια ...ιχθυοτροφείου!


ΠΗΓΗ http://www.robertocalich.com/online/2011-02-11-07-51-02/51-2011-02-11-07-50-27.html