Το χτένι (Pecten)

Create an animated gif

Το χτένι (Pecten) είναι θαλάσσιος οργανισμός που υπάγεται στα Δίθυρα Μαλάκια. Ανήκει στην οικογένεια των Κτενιδών. Απαντάται σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου και το κρέας του τρώγεται. Μερικά χτένια είναι πολύτιμα για τα λαμπρά χρώματα των κελυφών τους. Μπορούν να κολυμπούν και μάλιστα σε μεγάλες αποστάσεις, όπως και να ανοιγοκλείνουν το όστρακό τους. Η τροφή τους περιλαμβάνει θαλάσσιους οργανισμούς. Αναπαράγονται με εξωτερική γονιμοποίηση. Πρόσφατα, απαγορεύτηκε στην Ελλάδα η εμπορία οστράκων του «χτενιού του Αγίου Ιακώβου», μεγέθους μέχρι 10 εκατοστών.
Περιγραφή

Το όστρακο του χτενιού έχει σχήμα βεντάλιας και η διάμετρός του είναι 12 εκατοστά. Στο εσωτερικό του βρίσκεται το σώμα του ζώου, το οποίο καλύπτεται από μανδύα, στις άκρες του οποίου υπάρχουν κεραίες[1]. Εκεί βρίσκονται τα αισθητήρια όργανα (για την αφή και την όσφρηση).

Το μυικό σύστημα του ζώου είναι πιο ανεπτυγμένο από αυτό του στρειδιού, με το οποίο παρουσιάζει ομοιότητες. Το σχήμα του κελύφους τους τείνει να είναι ομαλό και φέρνει στη μνήμη τον αρχέγονο τύπο ενός θαλάσσιου κοχυλιού. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται για διακόσμηση.

Τα περισσότερα χτένια ζουν ελεύθερα, ωστόσο άλλα έχουν τη βύσσο, που τους επιτρέπει να προσκολλώνται σε βράχους ή άλλα στερεά αντικείμενα του βυθού.
Αναπαραγωγή
Ammusium cristatum

Όντας ερμαφρόδιτα ζώα, τα χτένια μπορούν να αλλάζουν φύλα. Και τα δύο φύλα παράγουν αυγά, των οποίων το χρώμα εξαρτάται από το τρέχον φύλο του γονέα. Τα κόκκινα αυγά είναι από θηλυκά και τα λευκά από αρσενικά. Τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια απελευθερώνονται μέσα στο νερό στη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου και τα γονιμοποιημένα ωάρια βυθίζονται στον πυθμένα. Έπειτα από αρκετές εβδομάδες, το νεαρό χτένι βγαίνει από το αυγό του και οι προνύμφες επιπλέουν μέχρι να εγκατασταθούν ξανά στο βυθό, ώσπου να μεγαλώσουν. Γίνονται σεξουαλικά ενεργά έπειτα από πολλά χρόνια. Τα χτένια μπορούν να ζήσουν μέχρι και 18 χρόνια. Η ηλικία τους φαίνεται από τους ομόκεντρους δακτυλίους που έχουν τα κελύφη τους.
Ως εδώδιμα

Στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ, ο πληθυσμός των χτενιών μειώθηκε ραγδαία, εξαιτίας της υπεραλίευσης των καρχαριών. Μέχρι πρόσφατα, οι πιο πολλοί καρχαρίες τρέφονταν με σαλάχια, τα οποία είναι ο κύριος εχθρός των χτενιών. Ως αποτέλεσμα, η μείωση των καρχαριών έφερε την αύξηση του πληθυσμού των σαλαχιών, τα οποία ήταν ελεύθερα να τρέφονται με χτένια, στο βαθμό της μεγάλης μείωσης του πληθυσμού των μαλακίων.

Το 2005 από την παγκόσμια αλίευση χτενιών, το 80% γινόταν στην Κίνα , σύμφωνα με έρευνα του FAO.[2] Στην Ευρώπη, η Ρωσία είναι κύριος αλιέας.
Το κέλυφος του χτενιού αποτελεί παραδοσιακό έμβλημα του Ιακώβου, γιου του Ζεβεδαίου, ενός από τους μαθητές του Ιησού. Η σχέση του αγίου Ιακώβου με τα χτένια πιθανότατα οφείλεται στο θρύλο ότι ο Απόστολος κάποτε είχε σώσει έναν ιππότη, ο οποίος ήταν καλυμμένος με χτένια. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του θρύλου, κατά τη μεταφορά των λειψάνων του αγίου Ιακώβου από την Ισπανία στην Ιερουσαλήμ, το άλογο ενός ιππότη έπεσε μέσα στο νερό και βγήκε καλυμμένο με κοχύλια.

Επίσης, το χτένι αποτυπώνεται και σε έργα τέχνης ως σύμβολο γονιμότητας. Ενδεικτικό είναι το έργο της «Αναδυόμενης Αφροδίτης» που εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου.

Το χτένι είναι, επίσης, το εμπορικό σήμα της εταιρείας πετρελαιοειδών "Shell".

Είδη χτενιών απαντώνται απολιθωμένα.