Πνευμονική Υπερπλήρωση

Η Τεχνική της Πνευμονικής Υπερπλήρωσης στην Ελεύθερη Κατάδυση. Ορισμός, τρόπος εφαρμογής, κίνδυνοι, λόγοι χρήσης, μερικά πρώτα στατιστικά αποτελέσματα και σκέψεις για περαιτέρω έρευνα.
Ορισμός και τρόπος εφαρμογής
Ως πνευμονική υπερπλήρωση ορίζεται η εισαγωγή αέρα στον χώρο των πνευμόνων που έπεται μιας πλήρους εισπνοής. Διεθνώς, οι άνθρωποι του χώρου τις ελεύθερης κατάδυσης, για να περιγράψουν αυτή τη τεχνική χρησιμοποιούν τον όρο «packing», που σημαίνει (μεταξύ άλλων) «παραγέμισμα» ή αλλιώς «συμπίεση».
Το ερώτημα που εύλογα ακολουθεί, είναι «με ποιο τρόπο εισπνέουμε παραπάνω αέρα από την ποσότητα που ορίζει ο μέγιστος πνευμονικός μας όγκος?».
Η απάντηση είναι ότι ο επιπλέον αέρας δεν καταλήγει στα πνευμόνια μας με εισπνοή αλλά με μια κίνηση που θυμίζει ελαφρώς ρούφηγμα και κατάποση. Με άλλα λόγια, ο ελεύθερος δύτης, αφού πάρει μια πλήρη εισπνοή, «ρουφάει» μια μικρή ποσότητα αέρα στο στόμα του, την οποία στη συνέχεια «καταπίνει» και έτσι ο αέρας «σπρώχνεται» στα πνευμόνια. Επαναλαμβάνοντας την ίδια διαδικασία, η ποσότητα αέρα που καταλήγει στα πνευμόνια αυξάνεται.
Για να καταλάβετε ακόμα καλύτερα τι ακριβώς γίνεται με την διαδικασία της πνευμονικής υπερπλήρωσης, δοκιμάστε να πάρετε μια πλήρη εισπνοή, βάζοντας όλη σας την δύναμη ώστε να εισπνεύσετε όσο το δυνατόν περισσότερο αέρα. Αν κρατήστε την αναπνοή σας και χαλαρώστε τους μύες του θώρακα θα διαπιστώσετε ότι η πίεση στο εσωτερικό των πνευμόνων σας είναι αυξημένη σε σχέση με εκείνη του περιβάλλοντος με αποτέλεσμα να νιώθετε μια επιθυμία να εκπνεύσετε. Αν σταματήσετε να κρατάτε την αναπνοή σας και εκπνεύσετε χωρίς προσπάθεια και εντελώς χαλαρά, ο αέρας που θα παραμείνει στα πνευμόνια σας θα είναι τόσος ώστε η πίεση στο εσωτερικό των πνευμόνων σας να εξισωθεί με την πίεση του εξωτερικού περιβάλλοντος. Δοκιμάστε τώρα να συνεχίσετε την εκπνοή βάζοντας όλη σας την δύναμη για να αδειάσετε τα πνευμόνια σας εντελώς. Μόλις κάνετε την πλήρη εκπνοή, μην αναπνεύσετε, αλλά κρατήστε την αναπνοή σας και χαλαρώστε και πάλι τους μύες του θώρακα. Θα διαπιστώσετε ότι τώρα η πίεση στο εσωτερικό των πνευμόνων σας είναι μειωμένη σε σχέση με εκείνη του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να νιώθετε ένα «κενό». Αν σταματήσετε να κρατάτε την αναπνοή σας θα δείτε ότι αυτομάτως θα εισέλθει μια ποσότητα αέρα στα πνευμόνια σας και θα νιώσετε ξανά «άνετα».
Θα μπορούσαμε να πούμε πολύ απλοϊκά ότι τα πνευμόνια μας μοιάζουν με μία πλαστική μπάλα η οποία έχει ένα «κανονικό» μέγεθος στο οποίο επανέρχεται όταν δεν ασκείται καμία δύναμη επάνω της, ένα «ελάχιστο» μέγεθος όταν συμπιέζεται και ένα «μέγιστο» μέγεθος όταν την φουσκώνουμε. Αν έχουμε την παραπάνω εικόνα στο μυαλό μας, τότε μπορούμε να πούμε ότι με την τεχνική της πνευμονικής υπερπλήρωσης, «φουσκώνουμε» την μπάλα, παραπάνω από όσο μπορούν οι αναπνευστικοί μύες μας. Φυσικά, όπως και στην περίπτωση μιας μπάλας, οι συνέπειες από ένα υπερβολικό «φούσκωμα» είναι περίπου ίδιες και για τα πνευμόνια μας.
Κίνδυνοι
Ο πιο σημαντικός κίνδυνος από την εφαρμογή της τεχνικής της πνευμονικής υπερπλήρωσης είναι η ρήξη, το «σπάσιμο», πνευμονικών κυψελίδων. Όποιος εφαρμόζει την πνευμονική υπερπλήρωση θα πρέπει να ξέρει ότι διατρέχει αυτόν τον κίνδυνο και είναι δική του αποκλειστικά ευθύνη να μην ξεπεράσει τα όρια της ελαστικότητας των πνευμόνων του με αποτέλεσμα πολύ άσχημες συνέπειες για την υγεία τους.
Επιπλέον, κατά την εφαρμογή της πνευμονικής υπερπλήρωσης, ο αυξανόμενος όγκος των πνευμόνων είναι πιθανό να καταλάβει αρκετά μεγάλο μέρος της θωρακικής κοιλότητας, με αποτέλεσμα να συμπιεστεί ελαφρώς η καρδιά. Αποτέλεσμα αυτής της συμπίεσης, είναι η κακή κυκλοφορία του αίματος προς τον εγκέφαλο. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ζάλης ή/και λιποθυμίας κατά την εφαρμογή έντονης πνευμονικής υπερπλήρωσης.
Αντιλαμβάνεστε φαντάζομαι ότι οι παραπάνω κίνδυνοι δεν είναι καθόλου αμελητέοι. Επιπλέον, όπως πολλά πράγματα γύρω από την ελεύθερη κατάδυση, η πνευμονική υπερπλήρωση δεν έχει μελετηθεί επιστημονικά πλήρως. Έτσι είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι από την υπερβολική εφαρμογή της, τους οποίους να μην γνωρίζουμε ακόμη.
Λόγοι χρήσης
Ας δούμε τώρα για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η πνευμονική υπερπλήρωση.
Για ευκολία υπολογισμών ας υποθέσουμε ότι ο πνευμονικός όγκος ενός φίλου μας, του Γιώργου Γκαντέμη (φανταστικό πρόσωπο), είναι μόλις 2 λίτρα. Αυτό σημαίνει ότι αν ο Γιώργος, έχοντας πάρει μια πλήρη εισπνοή στην επιφάνεια, καταδυθεί στα 10 μέτρα, ο όγκος των πνευμόνων του θα είναι πλέον 1 λίτρο, λόγω του ότι στο βάθος των 10 μέτρων η πίεση είναι διπλάσια από την πίεση της επιφάνειας. Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι για να γίνει πιο εύκολη η ανάλυσή μας, δεν θα λάβουμε υπόψη μας καμία επίδραση του καταδυτικού αντανακλαστικού. Στα 20 μέτρα βάθος, ο όγκος των πνευμόνων του Γιώργου θα είναι πλέον 0,66 λίτρα (2 λίτρα αρχικού όγκου / 3 ατμόσφαιρες πίεση). Στα 30 θα είναι μισό λίτρο κλπ. Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι ο Γιώργος Γκαντέμης (παρά το όνομά του) μπορεί να κρατάει την αναπνοή του για πολύ μεγάλο διάστημα, θα αναγκαστεί κάποια στιγμή να σταματήσει την κάθοδό του για έναν απλούστατο λόγο: Δεν θα μπορεί να εξισώσει την αυξανόμενη πίεση στα αυτιά του. Ο συνεχώς μειούμενος όγκος των πνευμόνων του, από κάποιο βάθος και μετά, δεν θα του παρέχει τον απαιτούμενο αέρα για εξίσωση της πίεσης. Οπότε ο Γιώργος αναγκαστικά θα επιστρέψει στο ζευγάρι του στην επιφάνεια μη μπορώντας να πάει βαθύτερα, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να κρατήσει και άλλο την αναπνοή του. Αν όμως ο Γιώργος χρησιμοποιήσει τη τεχνική της πνευμονικής υπερπλήρωσης (με σύνεση) είναι πιθανό, χάρη στον παραπάνω αέρα να καταφέρει να εξισώσει μια επιπλέον φορά στο «παλιό» όριο βάθους του, και να μπορέσει να πάει βαθύτερα.
Αυτός είναι και ο μοναδικός λόγος για τον οποίο κάποιος αθλητής της ελεύθερης κατάδυσης θα χρησιμοποιούσε την πνευμονική υπερπλήρωση. Δηλαδή για τον λίγο επιπλέον αέρα που παρέχει για λόγους εξίσωσης. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα έρευνες, η πνευμονική υπερπλήρωση δεν αυξάνει την ικανότητα π.χ. στατικής άπνοιας.
Να διευκρινίσουμε εδώ ότι η τεχνική δεν βρίσκει καμία εφαρμογή στο ψαροντούφεκο, όπου ούτως ή άλλως κανένας λογικός άνθρωπος δεν ψαρεύει σε βάθη που βρίσκονται κοντά στα όριά του.
Μερικά πρώτα στατιστικά αποτελέσματα
Μιλώντας με ελεύθερους δύτες από πολλά μέρη του κόσμου, θέλησα να μελετήσω πόσοι από αυτούς και σε ποιο βαθμό χρησιμοποιούν αυτή τη τεχνική. Έτσι τέθηκε το ερώτημα: «Ποιο είναι το μέγιστο βάθος που καταδύεστε χωρίς πνευμονική υπερπλήρωση, ποιο με την βοήθειά της και πόσες κινήσεις (καταπόσεις) υπερπλήρωσης κάνετε?». Οι απαντήσεις που έλαβα δεν ήταν πάρα πολλές, ήταν όμως αρκετές ώστε να μπορούν να βγουν ορισμένα πρώτα συμπεράσματα. Tα στοιχεία που έλαβα δημιούργησαν 3 μεταβλητές, «βάθος με υπερπλήρωση», «βάθος χωρίς υπερπλήρωση» και «αριθμός κινήσεων». Με μια αφαίρεση της δεύτερης από την πρώτη, δημιούργησα μια μεταβλητή που ονόμασα «Κέρδος». Τη νέα αυτή μεταβλητή την συσχέτισα μέσω μιας απλής γραμμικής παλινδρόμησης με την μεταβλητή «αριθμός κινήσεων». Η παλινδρόμηση είναι μια στατιστική μέθοδος που αν την εφαρμόσουμε στο παράδειγμά μας, μας δίνει ως αποτέλεσμα δύο σταθερές (τις C και A) μιας εξίσωσης της μορφής:
«Κέρδος» = C + Α * «Αριθμός κινήσεων»
Η παραπάνω εξίσωση αναφέρεται σε όλους τους δύτες του δείγματός μας, οπότε είναι σαν να αναφέρεται στο «μέσο δύτη». Από την παλινδρόμηση των στοιχείων, προκύπτει ότι C = 0 και A = 0,85. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι κατά μέσο όρο χρησιμοποιώντας υπερπλήρωση κερδίζουμε 0,85 μέτρα βάθους για κάθε «κίνηση» υπερπλήρωσης πού κάνουμε. Άρα, ο δύτης που κάνει π.χ. 5 «κινήσεις» υπερπλήρωσης θα έχει, κατά μέσο όρο πάντα, κέρδος= 0 + 0,85*5 = 4,25 μέτρα βάθους.
Σκέψεις για περαιτέρω έρευνα
Η έρευνα στον τομέα αυτό μπορεί να επεκταθεί με πολλούς τρόπους. Μπορούν π.χ. να γίνουν μετρήσεις για την επίδραση παραγόντων όπως η χρήση ή όχι αναπνευστήρα, καθώς η «κίνηση» της υπερπλήρωσης προσθέτει διαφορετικό όγκο αέρα ανάλογα με το αν γίνεται με αναπνευστήρα ή όχι. Επίσης μπορεί να ερευνηθεί αν όλες οι «κινήσεις» που γίνονται, από ένα σύνολο π.χ. 5 κινήσεων που κάνει ένας αθλητής, είναι εξίσου αποδοτικές σε επιπλέον όγκο αέρα. Επιπλέον, καθώς ο κάθε αθλητής κάνει συνήθως σταθερό αριθμό «κινήσεων», μπορούμε να μελετήσουμε στην θάλασσα τις επιδόσεις των αθλητών, όχι μόνο «χωρίς υπερπλήρωση» και «με στάνταρ υπερπλήρωση», αλλά και με όλους τους ενδιάμεσους αριθμούς «κινήσεων».


πηγη http://www.psarema.info/2012/02/%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%85%CF%80%CE%B5%CF%81%CF%80%CE%BB%CE%AE%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7/