Εδώ και λίγα χρόνια προσπαθώ να εμβαθύνω στην τεχνική σύλληψης των ψαριών τη στιγμή της διατροφικής φρενίτιδας. Λόγω του περιορισμού που ασκεί και στα ψάρια ο κιρκαδιανός ρυθμός, η ώρα του εωθινού είναι αναντικατάστατη.
Αλλά τους τελευταίους μήνες δεν μπορούσα να βρω βυθό που να μην είχε ζωθεί από δίχτυα, γιαλό που κατεβαίνοντας να μην τον έβρισκα διάστικτο από τις σημαδούρες που φανέρωναν διενέργεια επαγγελματικής αλιείας. Και μη μου πείτε ότι μπορείτε να ευχαριστηθείτε ψάρεμα όταν ο παράκτιος σηκώνει δίχτυα λίγα μέτρα μακριά σου - αφήστε που απαγορεύεται: Το σινάφι μας, στην πραγματικότητα μια κυνηγετική αριστοκρατία, έχει σοφά διακρίνει τη σύλληψη στο ανοιχτό νερό σε αντίθεση με τη σύλληψη υπό το κράτος βίας - φακού, διχτύων ή βολάγματος, και έχει αξιολογήσει ως απαράδεκτο φόνο τη δεύτερη. Ενας άλλος λόγος που ήθελα μια "αγρανάπαυση" της εωθινής, βασικά νταπιρανικής στρατηγικής ήταν ότι αλίευε υπεραλιευμένα είδη όπως ο σαργός και η άγρια τσιπούρα.
Αν και συνέχιζε να είναι γόνιμη η προσέγγιση βρισκόταν σε ασυμφωνία με το οικολογικό αξίωμα ότι ο ψαράς οφείλει να μην καμακώνει υπεραλιευμένα είδη. Εδώ σηκώνει πολλή κουβέντα τι συνιστά υπεραλιευμένο είδος. Εχουμε την ευλογία να ασκούμε την επιλεκτικότερη μορφή αλιείας, αλλά στο παρελθόν είχαμε παρασυρθεί από ιδεοληπτικές φαντασιώσεις.ΑΠΟΨΗ
Επιτρέψτε μου εδώ μια εξιστόρηση, που ελπίζω να βοηθήσει στην προσπάθεια που κάνουν οι υπεύθυνοι ψαροκυνηγοί να ταξινομήσουν εκ νέου τα ψάρια:
Δεν θα ξεχάσω την ανεμελιά και την απλότητα στη ζεστή καλοκαιρινή θάλασσα της αγιορείτικης Καλλιάγρας, όπου ξεκίνησα να ψαρεύω. Αν και ψάρευα μοναχικά αποζητούσα ακροατήριο, δεν άντεχα να περνάω απαρατήρητος Αποζήτησα πρώτα την προσοχή του πατέρα μου, αλλά ο έπαινος των σοφιστών δόθηκε όταν καμάκωσα έναν ακίνητο πλαγιασμένο σαργό, ο οποίος είχε μάλλον καταναλώσει όλη την ικμάδα του προσπαθώντας να ξαγκιστρωθεί από το πρωινό παραγάδι του γερο-Νούφριου. Οι καλόγεροι-ψαράδες όταν είδαν τον μεριδιάρικο σαργό που πλαισιωνόταν από τις συνήθεις κατακρεουργημένες πέρκες και τους καχεκτικούς σπάρους για πρώτη φορά με ρώτησαν πού και πώς τον καμάκωσα.
Επιτέλους υπήρχε ειλικρινές ενδιαφέρον έναντι των παλαιότερων περιπαικτικών καγχασμών. Ο σαργός μέχρι το 1975 δεν ανήκε στα ψάρια πρώτης κατηγορίας που είχαν καθοριστεί στην αστική αθηναϊκή κουζίνα από την εποχή του Κυκλαδίτη Τσελεμεντέ.
Μπήκε όταν άρχισε η αύξηση του τουριστικού ρεύματος και τότε έγινε προνομιούχο θήραμα και για τους ερασιτέχνες. Γρήγορα τον ακολούθησαν το σκαθάρι και εσχάτως το μελανούρι εξαιτίας της κατάρρευσης των ιχθυοαποθεμάτων. Για όσα μέλη των επινεφελοειδών ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια τις προαιώνιες διαδρομές για την τελετουργία της αναπαραγωγής και την ωοτοκία δεν επιφυλάχθηκε καλύτερη τύχη.
Στην περίπτωση του μαύρου ροφού η φαντασιακή θέσμιση της αξίας του βασίστηκε στην ανεπεξέργαστη παιδική φαντασίωση του μεγάλου. Οποιος είναι λάτρης των πληθωρικών γυναικών, όπως ο γράφων, γνωρίζει πως ακόμα και ο βιτσιόζος οφείλει να πείσει την εύσαρκη αγαπημένη του για τα αγαθά της άσκησης και της σωστής διατροφής.
Πλην οι άπληστοι κυνηγοί μαύρου ροφού διαπίστωσαν αργά με οδύνη ότι τώρα πια δεν είχε μείνει τίποτε να κυνηγήσουν, καθώς οι άλλοτε σωματοφύλακες του κυρίαρχου ψαριού, οι παντελήδες και οι σαργοί, εγκατέλειψαν θορυβημένοι τη γειτονιά, όπως διαλύεται η οικογένεια όταν τα παιδιά μείνουν ορφανά. Ενα είδος που μεγάλοι ψαράδες της Μεσογείου, όπως ο τρις παγκόσμιος πρωταθλητής Ιταλός Μαντζάρι και ο καινοτόμος Νταπιράν, έχουν αναγνωρίσει ότι δείχνει να αντεπεξέρχεται νικηφόρα στην αλιευτική πίεση είναι η συναγρίδα. Θυμάμαι τον γερο-Νούφριο να μου λέει ότι η συναγρίδα συχνάζει σε "επίσημους" τόπους.
Ο "επίσημος" τόπος, μια έκφραση ενός "αρχαίου" ψαρά του Ορους, ορίζεται ως ένα πλούσιο σε βράχια σύστημα. Την άνοιξη ρωτούσα έναν αξιόπιστο επαγγελματία για τις οργιές που βγήκαν τα φαγκρόπουλα και επέμενε ότι "δεν έχει σημασία η οργιά, αλλά ο βράχος"! O γρίφος είναι π ό τ ε θα επισκεφτούν αυτά τα πελαγίσια ψάρια τα βράχια. Αρχές της σεζόν φέτος, ένα δυνατό χιώτικο ντουφέκι έπιασε μια 8κιλη στον δίαυλο της Αγίας Ελένης, πολύ κοντά στην ακτή.
Λίγο αργότερα διασταυρώθηκε με καμιά 30αριά τεράστια ψάρια, 12-14 κιλά! Για τουλάχιστον ένα μίλι ανοιχτά το βάθος εκεί δεν ξεπερνά τα 25 μέτρα. Πέφτουν καθημερινά δίχτυα! Πέφτουν παραγάδια, συχνά με ζωντανό! Κάθε μέρα περνούν συρταδόροι! Πώς επιβιώνουν αυτά τα ψάρια "που ξέχασαν να πεθάνουν"; Με αυτά τα ερωτήματα εγκατέλειψα την ιδέα της εξόρμησης που σχεδίαζα και πήγα να ανακρίνω έναν συνταξιούχο δύτη, τον Γιάννη, που εκείνα τα χρόνια ψάρευε με μπουκάλες στους επίσημους τόπους και τώρα μετανοημένος πιστεύει ότι το όχημα ανάπτυξης της πατρίδας είναι μάλλον ο τουρισμός παρά η παράνομη αλιεία και εκμεταλλεύεται μια παραθαλάσσια καφετέρια στη Νότια Χίο.
Ως αυτόνομος δύτης που είχε διεξαγάγει νυχτερινή αλιεία στους επίσημους τόπους συζήτησε με ειλικρίνεια το ζήτημα: -"Πραγματικά, δεν γνωρίζω πού περνούν τη νύχτα αυτά τα ψάρια! Πολύ σπάνια πια διανυχτερεύει κάποιο στην ξέρα του Μεταφορέα ή τις τουρκικές. Μάλλον σε κάποιες άγνωστες φυκιάδες, που σε αυτήν την περιοχή είναι αχανείς...". Ας σημειωθεί ότι ο ίδιος δύτης δεν δίσταζε να κατεβαίνει σε μεσοπέλαγους υφάλους στα 60 μέτρα. Καθώς του παρέδιδα δύο - τρία μπαστουνάκια απ' το καλό αβγοτάραχο που φυλάω για το σπίτι, μου εκμυστηρεύεται:
"Κάποτε είχα βρει ένα κατρακύλι στ' ανοιχτά, που όποτε το επισκέπτομαι για να μαζέψω καμιά πίνα για μεζέ, μπαίνω στον πειρασμό να πάρω και το ντουφέκι. Εχει τόσο πολλές συναγρίδες γύρω μου! Ασε τους ροφούς! Και το 'χω πει σε κάνα - δυο επαγγελματίες. Πλην έριξαν, αλλά δεν χτύπησε ψάρι στα παραγάδια". Η πρώτη μου σκέψη ήταν η αναγνώριση μιας παλιάς ήττας μου: Ωστε υπάρχει αυτή η ξέρα! Παλιότερα είχα βαλθεί να μάθω όλα τα άγραφα κεφάλια του χιώτικου βυθού. Πήγαινα στη μάνα των πληροφοριών, τον Λιθιλιμένα, και τραγουδούσα ώρες πολλές ψαλτοτράγουδα στις παρέες των ψαράδων μόνο για να με πάνε σε ένα άγνωστο στους ψαροκυνηγούς της Χώρας πάγκο. Δεν ήταν για τα ψάρια, αλλά για την επιθυμία της γνώσης, μια επιθυμία που δεν συμμερίζονταν οι πολλοί, αφού όποτε κατέληγα να πω το μυστικό, σε λίγο καιρό γινόταν κρανίου τόπος...
Αργά το μεσημέρι βρήκα τα σημάδια ανοιχτά απ' την Κώμη και έβαλα σε λειτουργία το βυθόμετρο. Εψαχνα για αρκετή ώρα, αλλά το εργαλείο δεν έδειχνε τίποτε και ήταν λογικό, αφού μόνον όταν, αγκυροβολώντας, έβαλα τελικά το κεφάλι μέσα και μόχθησα, με αρκετές μεσόνερες εξερευνητικές βουτιές, αποκαλύφθηκε ο τόπος ο κρυφός την ώρα που ήμουν έτοιμος να εγκαταλείψω.
Κοντολογίς, μετά την ποσειδωνία, η άμμος και μετά η τραγάνα, που μόλις άρχισε να κατρακυλά στη δεύτερη απόχη, έδωσε τη θέση της σε χαμηλές μεμονωμένες πλάκες.
Μέχρι τα μεσόνερα ανέβαιναν λουλουδάτες στήρες, που δάγκωνε η μία την ουρά της άλλης. Σε ακόμα μία μεσόνερη βουτιά εντοπισμού δύο γίγαντες ροφοί πεταλούδιζαν.
Τελικά πήρα να κατεβαίνω και με την άκρη του ματιού μου διαπίστωσα την ύπαρξη ενός ακίνητου κοπαδιού ψαριών, ασπρισμένων απ' την αγαλλίαση του συνδυασμού γεμάτου στομαχιού, κυνικού καύματος και άκακης περιέργειας για το πλάσμα που πέφτει σα φύλλο. Εκεί τα ψάρια ευημερούσαν!
Και έσπευδαν να προϋπαντήσουν τον νεοεισερχόμενο που δεν έβγαζε φυσαλίδες... Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου να ΜΗΝ είμαι επιλεκτικός εκεί κάτω.
Είναι μια μεγάλη συμβουλή του μύστη του βαθέος ψαρέματος Μπερνάρ Σαλβατορί ότι ήδη υφίστασαι τον μεγάλο αυτοπεριορισμό και πειθαρχία της βουτιάς και δεν πρέπει να μπαίνεις στον πειρασμό... Δυστυχώς δεν τον άκουσα. Η μεγάλη, η τεράστια συναγρίδα που ντουφέκισα ξετύλιξε εν ριπή οφθαλμού όλο το καρούλι του μουλινέ και αρκετά πριν από την επιφάνεια διαπίστωσα ότι η βέργα είναι βραχωμένη. Μια δεύτερη βουτιά απέδειξε ότι το ψάρι λούφαξε στο ίσως πιο δύσκολο θαλάμι της περιοχής αρκετά μέτρα πιο κάτω. Και να είναι και τυφλό να πάρει η ευχή!
Ηταν η πρώτη φορά που εγκατέλειπα βραχωμένη ντουφεκισμένη συναγρίδα.
Σας διαβεβαιώνω ότι ήταν τόσο σαστισμένη που μέχρι και την τελευταία βουτιά αρνούνταν να πραγματοποιήσει την ηρωική έξοδο, αρνούνταν να πλαγιάσει ή να αλλάξει θέση στα έγκατα του θαλαμιού.
Τελικά, με ακροβατικό χειρισμό κατάφερα στην τελευταία βουτιά να ξεμπλέξω τη βέργα απ' τα σωθικά του ψαριού. Σε όλες έως τότε τις βουτιές, καθώς κατευθυνόμουν στο σκοτεινό θαλάμι που πετούσε καπνούς σαν το θωρηκτό Αβέρωφ, δεν παρέλειπα να ρίχνω μια περιηγητική ματιά.
Πού πήγαν όλη αυτή η ομορφιά και η αρμονία που υπήρχαν προηγουμένως; Πού πήγαν οι άσπρες συναγρίδες που είχα περάσει για μαγιάτικα ενόσω αναγάλλιαζαν πάνω στο ρέμα; Αλίμονο, είχα εξοριστεί για πάντα από τον παράδεισο... Κάποτε θα αγωνιζόμουν μέχρι το απόγευμα. Ιδού! Ο 30άρης απερίσκεπτος εργένης Κ.Π. κολυμπά μέχρι τη διπλανή ξέρα που είχε περάσει μήνες να χαρτογραφεί και είχε χρόνια να την επισκεφθεί και δοκιμάζει να κυνηγήσει κι άλλη συναγρίδα.
"Σωστά" τον ειρωνεύεται ο 45χρονος πατέρας Κ.Π. "Το χειρότερο που μπορεί να κάνει μια συναγρίδα είναι να σε σκοτώσει". Πώς λέει την αρλούμπα κι ο Σαίξπηρ στον Ερρίκο 4ο; Για να δούμε αν θα το θυμηθώ! "Στ' ορκίζομαι, δεν με μέλει.
Ο άνθρωπος μία φορά πεθαίνει. Εναν θάνατο χρωστάμε στον Θεό κι αν θε να 'ρθεί ας έρθει, όποιος ξεψυχά τη χρονιά αυτή, λεύτερος είναι την κατοπινή".
Kείμενο: Κώστα Προμπονά - Νότια Χίος
πηγη http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23381&subid=2&pubid=63377237
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου