ΠΛΕΥΣΤΟΤΗΤΑ

Του Βαγγελη θεοδωρου.


Οι κατασκευαστές σκαφών περνούν ώρες κάνοντας υπολογισμούς ώστε να την ρυθμίσουν σωστά ενώ οι αυτόνομοι δύτες αφιερώνουν δεκάδες άρθρα στα περιοδικά και στο internet που σχετίζονται με το θέμα της. Για το δικό μας χώρο η σωστή πλευστότητα, αν και μοιάζει απλό πράγμα, παιδεύει συχνά τους υποβρύχιους κυνηγούς, αποτελώντας θέμα αντιπαραθέσεων.
Με βάση τους κανόνες της φυσικής, η πλευστότητα ισούται με την άνωση ( η άνωση ισούται με το βάρος του υγρού που εκτοπίζει ένα σώμα βυθιζόμενο μέσα σε αυτό) μείον το βάρος του σώματος και χωρίζεται σε θετική όταν επιπλέουμε και σε αρνητική όταν βυθιζόμαστε. Η πλευστότητα μετατρέπεται σταδιακά σε αρνητική όσο το βάθος κατάδυσης αυξάνεται και συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο όταν αναδυόμενοι πλησιάζουμε προς την επιφάνεια. Πρόκειται για αλληλεπίδραση μεταξύ της μάζας (δηλαδή του εκτοπίσματος και κατά πόσο αυτό μειώνεται από την αύξηση της πίεσης) της πυκνότητας του υγρού και του βάρους του σώματος που βυθίζεται μέσα σε αυτό. Εμείς από τη μεριά μας αφήνοντας όλα τα παραπάνω στους φυσικούς, καλούμαστε να ρυθμίσουμε την πλευστότητα μας στην θάλασσα, απλά με την προσθήκη ή την αφαίρεση των μολυβιών της ζώνης μας, ώστε να μπορούμε να κινούμαστε άνετα και με ασφάλεια.
Στο παρελθόν πολλά είχαν ειπωθεί για την πλευστότητα και ενώ φαινόταν πως είχαμε τελικά βρει τη σωστή συνταγή δίνοντας φόρμουλες του τύπου 5mm πάχος neoprene – 5kg έρμα στη ζώνη, σήμερα με την παράλληλη ανάπτυξη των τεχνικών ε/κ και της τεχνολογίας των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατάδυση τα πράγματα έχουν γίνει πολυπλοκότερα και πλέον κοιτάμε την πλευστότητα μέσω πολλών παραγόντων και πάντα ξεχωριστά για το κάθε άτομο. Ας το πάρουμε όμως από την αρχή.
Το σώμα μας έχει από μόνο του θετική τιμή πλευστότητας, προσθέτοντας το neoprene της στολής η τιμή αυτή μεγαλώνει αισθητά. Τα πέδιλα η μάσκα και το όπλο έχουν αρνητική πλευστότητα, η οποία έχει τόσο μικρή τιμή όμως που δεν μπορεί να επηρεάσει την θετική τιμή που δημιουργεί το σώμα μαζί με το neoprene έτσι το ψάρεμα χωρίς τη χρήση ζώνης μολυβιών, καθίσταται αδύνατο. Μπορούμε να καταδυθούμε με τη σωστή τεχνική ως το βάθος που θέλουμε ακόμη και χωρίς τα μολύβια μας αλλά η δύναμη που θα χρειαστούμε για να το κάνουμε αυτό θα καταστρέψει εντελώς την άπνοια μας. Μόνο με ειδική προπόνηση καταδυόμαστε χωρίς κιλά στη ζώνη μας και αυτή η τεχνική αφορά την βαθειά ε/κ και λίγο ως καθόλου το υ/ψ. Έτσι λοιπόν για το μέσο δύτη η χρήση επιπλέον κιλών κατά το ψάρεμα είναι απαραίτητη. Σε στολές 3-5mm το έρμα που απαιτείται είναι σχετικά μικρό και μπορεί να αναρτηθεί μονάχα στη ζώνη μας, ενώ σε πάχη 6-10mm χρειαζόμαστε 5-12kg ή και περισσότερα έτσι είναι καλύτερα να προσθέσουμε βάρος και σε άλλα σημεία πλην της ζώνης μας όπως στα πόδια ή στην πλάτη για να αποφύγουμε την καταπόνηση της μέσης.
Η προσθαφαίρεση κιλών είναι ένα καθαρά ατομικό ζήτημα που έχει να κάνει με την σωματική μας διάπλαση, την τεχνική κατάδυσης που εφαρμόζουμε το εύρος βάθους που κινούμαστε το βάρος του εξοπλισμού μας και με διάφορες άλλες μικροπαραμέτρους.
Η ατομική μας πλευστότητα. Πρέπει να γνωρίζετε πως η τιμή της πλευστότητας είναι διαφορετική για κάθε άτομο και όπως είπα και πρωτύτερα, έχει να κάνει με την αναλογία του βάρους και της μάζας. Δίνοντας ένα παράδειγμα, άλλη πλευστότητα έχει ένα μυώδες σώμα και άλλη ένα παχύσαρκο όταν τα δύο αυτά άτομα έχουν το ίδιο βάρος, διότι το λίπος έχει μεγαλύτερη τιμή θετικής πλευστότητας λόγο μεγάλης μάζας η οποία έχει αναλογικά μικρό βάρος. Έτσι όταν αυτά τα δύο άτομα φορούν το ίδιο πάχος στολής χρειάζονται διαφορετικό αριθμό κιλών για να καταδύονται άνετα στο ίδιο βάθος.
Ένας τρόπος για να εξοικειωθούμε με την πλευστότητα του σώματός μας είναι να καταδυθούμε χωρίς στολή και να παρατηρήσουμε σε ποιο βάθος η θετική πλευστότητα κατά την κατάδυση μετατρέπεται σε αρνητική. Από εκεί και μετά μπορούμε να γνωρίζουμε πόσο θα επηρεάζει την πλευστότητά μας η στολή που χρησιμοποιούμε.
Ο τρόπος κατάδυσης. Η σωστή στάση του σώματος είναι το ήμισυ του παντός όσον αφορά την διευκόλυνση της κατάδυσης. Στο παρελθόν η παράμετρος αυτή δεν θεωρούνταν και τόσο σπουδαία μα με το πάντρεμα της ε/κ και του υ/ψ αποκαλύφθηκε στους ψαροκυνηγούς πόσο σημαντικό είναι να τοποθετούμε το σώμα σωστά κατά τους κανόνες της υδροδυναμικής και να προσέχουμε την κίνηση των πτερυγίων. Έτσι λοιπόν αν παρατηρήσετε ότι χρειάζεστε παραπάνω κιλά από τους υπόλοιπους για να καταδύεστε τα πρώτα πράγματα που θα προσπαθήσετε να βελτιώσετε είναι η στάση του σώματός σας και η τεχνική της κατάδυσής σας.
Ο εξοπλισμός: Ο εξοπλισμός θα επηρεάσει την πλευστότητα μας με την δική του αλλά και με την υδροδυναμική που αυτός έχει. Διαφορετική κίνηση έχουμε στο νερό όπως καταλαβαίνετε, με ένα 90άρι στο χέρι και διαφορετική με ένα 120άρι πεπλατυσμένο. Στέκομαι στο όπλο γιατί αυτό είναι το πιο ογκώδες εξάρτημα του εξοπλισμού και θα μας δυσκολεύει ακόμη περισσότερο στην κατάδυση εάν η πλευστότητά του δεν είναι ουδέτερη ή ελαφρώς αρνητική στην επιφάνεια. Η μάσκα επίσης μπορεί ως ένα βαθμό να επηρεάσει την πλευστότητά μας με την ποσότητα του αέρα που φυλακίζει μέσα της. Είναι αρκετά δυσκολότερο να καταδυθούμε με μια μάσκα μεγάλου όγκου από ότι με μία μικρού όγκου, γιατί απλά θα κουβαλάμε μεγαλύτερη ποσότητα αέρα. Είναι σωστό με κάθε νέο εξάρτημα που θα προσθέτουμε στον εξοπλισμό μας να ρυθμίζουμε ανάλογα και την πλευστότητα του συνόλου.
Το εύρος βάθους: Ο παράγοντας αυτός είναι ο ποιο σημαντικός καθώς η λάθος αξιολόγησή του κρύβει τον κίνδυνο υποξίας. Όπως ανέφερα και πρωτύτερα η τιμή της πλευστότητας μετατρέπεται σταδιακά από θετική σε αρνητική όσο το βάθος αυξάνεται. Κάποιος που θέλει να καταδυθεί βαθειά με τα ίδια κιλά που καταδύεται στα ρηχά θα έχει να αντιμετωπίσει κατά την άνοδο πολύ μεγαλύτερη δυσκολία από αυτή που έχει συνηθίσει στη ρηχή ζώνη. Οι βουτιές που θα κάνουμε σε μεγάλο βάθος με σταθερά βάρη πρέπει να γίνονται με κοπιαστική κατάδυση και αυξημένες τιμές θετικής πλευστότητας ώστε η ανάδυση να μην φορτώνεται πολύ από την αρνητική πλευστότητα και να μας κουράζει τόσο που να κινδυνεύουμε ή να εξαντλούμαστε. Συνήθως όταν καταδυόμαστε σε μεγάλο βάθος είναι απαραίτητο να είμαστε καλά προπονημένοι για να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις μεγάλες τιμές αρνητικής και θετικής πλευστότητας που όσο και να προσπαθήσουμε να τις μειώσουμε πάντοτε θα παραμένουν εξαντλητικές.
Εσκεμμένα δεν αναφέρθηκα ως εδώ σε συγκεκριμένο αριθμό κιλών στη ζώνη γιατί όπως είπα και παραπάνω ο καθένας πρέπει να βρει το δικό του. Οι διαφορές μεταξύ δύο ατόμων με φυσιολογικό σωματότυπο, παρόμοια τεχνική κατάδυσης, εύρους βάθους και πάχους στολής δεν πρέπει να ξεπερνούν το κιλό, αν αυτό συμβαίνει αυτός που χρειάζεται προσθήκη κιλών κάνει σίγουρα κάτι λάθος.
Η συνήθης άποψη λέει πως η τιμή της πλευστότητας θα πρέπει να αλλάζει από θετική σε αρνητική στα 2\3 του βάθους που καταδυόμαστε. Η δική μου άποψη είναι πως κάτι τόσο πολύπλοκο δεν είναι εύκολο να οριστεί απλά με δύο κανόνες και πως η διαδικασία της ανακάλυψης της χρυσής τομής για τον καθένα από εμάς δυστυχώς είναι χρονοβόρα και απαιτεί πολλές ώρες βυθού και πειραματισμού για να γίνει.
Εν κατακλείδι, πρωταρχικής σημασίας είναι να καταδυόμαστε με ασφάλεια και η ρύθμιση της πλευστότητας παίζει μεγάλο ρόλο σε αυτό. Μην βάζετε λοιπόν την ευκολία πάνω από την ασφάλεια και το κυριότερο μην καταδύεστε σε διαφορετικά βάθη με τα ίδια κιλά στη ζώνη.