ΤΑ ΜΙΚΡΟΨΑΡΑ

Του Βαγγέλη Θεοδώρου


ΤΑ ΜΙΚΡΟΨΑΡΑ
Ο ρόλος των κοπαδιών από μικρόψαρα είναι πολύ σημαντικός για το υποβρύχιο ψάρεμα. Τα κοπάδια αυτά, λόγο της θέσης που κατέχουν στην τροφική αλυσίδα, κυνηγιούνται από όλα τα είδη σαρκοβόρων ψαριών, ανεξαρτήτως μεγέθους, πράγμα που τα έχει κάνει να αντιδρούν άμεσα σε οποιαδήποτε κίνηση αντιληφθούν στο βυθό. Η αντίδρασή τους αυτή διαφέρει ανάλογα με το είδος του ψαριού που περνάει καθώς και με το αν αυτό κυνηγάει ή όχι. Ακόμη και μεγαλύτερα ψάρια όπως οι σαργοί, οι σικυοί και οι κέφαλοι παρουσιάζουν διαφορετική κίνηση και συμπεριφορά όταν συμβιώνουν με μεγάλα αρπακτικά ψάρια τα οποία και ενδιαφέρουν τον υποβρύχιο κυνηγό περισσότερο. Έτσι ο υ/κ οφείλει να παρατηρεί τις κινήσεις αυτές, να τις αποκρυπτογραφεί και να τις αξιοποιεί στο δικό του κυνήγι.
Τα μικρόψαρα είναι τα πρώτα ψάρια που θα αντιδράσουν στη θέα μεγαλύτερων ψαριών προδίδοντας έτσι τη θέση τους, την κατεύθυνση από την οποία θα πλησιάσουν και μερικές φορές ακόμη και τις προθέσεις τους δηλαδή εάν κυνηγούν, αν καρτερεύουν ή αν έχουν σκοπό να προσεγγίσουν στο καρτέρι μας ή όχι. Συνήθως τα κοπάδια από μικρόψαρα κατακλύζουν το οπτικό μας πεδίο καθώς η σιλουέτα μας, όταν δεν κάνουμε απότομες κινήσεις, δεν αποτελεί κίνδυνο. Έτσι εκμεταλλευόμενοι την άμυνά τους απέναντι στους θηρευτές μπορούμε να αποκτήσουμε ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Για το υ/κ μικρόψαρα μπορούν να θεωρηθούν όλα τα είδη σε μικρή ηλικία καθώς και όλα τα μικρού μεγέθους ψάρια όπως μαρίδες, καλόγριες, αθερίνες, σαρδέλες, κ.τ.λ. Κατά το ψάρεμά μας όμως και ανάλογα με την περίσταση, πολλά είδη που συνήθως δε θεωρούμε μικρόψαρα θα παρουσιάσουν και αυτά συμπεριφορά μικρόψαρων όταν κυνηγηθούν π.χ. οι σαργοί, τα μελανούρια και οι σάλπες που κινούνται νευρικά στη θέα λούτσων, μαγιάτικων ή τόνων. Συχνές είναι και οι περιπτώσεις που θα συναντήσουμε ακόμη πιο ακραίες καταστάσεις όπως μικρές συναγρίδες και μανάλια που είναι κατεξοχήν αρπακτικά να σπάνε στη θέα π.χ. ενός τόνου. Έτσι εάν το ψάρεμα τόνων είναι αυτό που επιδιώκουμε τότε η συμπεριφορά των ψαριών που σπάνε στη θέα τους μας ενδιαφέρει. Εν ολίγης υ/κ πρέπει να επικεντρώνει την προσοχή του στο κοπάδι ψαριών το οποίο θα προδώσει την ύπαρξη των μεγαλύτερων και με αυτό το σκεπτικό όλων τον ειδών τα ψάρια μπορούν να παρουσιάσουν συμπεριφορά μικρόψαρων, το θέμα είναι να μπορέσουμε εμπειρικά να ξεχωρίσουμε τη συμπεριφορά αυτή και να το εκμεταλλευτούμε.
Κάτι ακόμη που μπορεί να προδώσει την ύπαρξη μεγάλων κυνηγών είναι η εμφάνιση στην περιοχή κοπαδιών από μικρότερα ψάρια που είτε ανεβαίνουν μαζί από τα βαθύτερα για τροφή είτε συγκατοικούν εκεί. Έτσι λοιπόν, σε μερικά μέρη, η ύπαρξη κοπαδιαστών μεγάλων σαργών σχεδόν πάντα προδίδει την ύπαρξη νεοφερμένων συναγρίδων. Στα μέρη που ψαρεύω όταν αντιληφθώ σαργούς με τέτοια συμπεριφορά δεν επιχειρώ βολή, ακόμη και αν έρθουν πάνω στη βέργα μου. Πάντοτε ελέγχω το γύρω χώρο πρώτα για συναγρίδες και μετά από το δεύτερο καρτέρι θα ασχοληθώ με αυτά τα ψάρια. Σε πιο ρηχά νερά τα κεφαλόπουλα κοπαδιάζουν με τα λαυράκια και πάντοτε τα κεφαλόπουλα θα είναι τα πρώτα που θα έρθουν να μας περιεργαστούν μεταφέροντας άθελά τους το μήνυμα πως πίσω τους πιο διστακτικά ακολουθούν τα λαυράκια. Τέλος στις ισοβαθείς ανοιχτοσιές η ύπαρξη κοπαδιών από σικυούς, μελανούρια και κακαρέλους σημαίνει πως κάποιο μεγάλο μαύρο θα καρτερεύει εκεί κοντά και θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί. Όλες αυτές οι εικόνες έρχονται εμπειρικά και ο υ/κ δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να τις αγνοεί.

Η μορφολογία του τόπου
Επισκεπτόμενοι λοιπόν ένα τόπο το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να παρατηρήσουμε είναι που υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση από μικρόψαρα.
Σε κοφτά νερά με μεγάλη διαφορά βάθους τα μικρόψαρα βρίσκονται συνήθως στην αποχή ή στο σκαλοπάτι λίγο πριν από τα βαθειά, εκμεταλλευόμενα την εναλλαγή φωτός και σκιάς για να αποφεύγουν τους θηρευτές τους. Τα κοπάδια αυτά δρουν περισσότερο εναντίον μας παρά υπέρ μας διότι με την παραμικρή κίνηση ή σκιά σπάνε νευρικά, μεταδίδοντας σήμα κινδύνου στα μεγαλύτερα ψάρια τα οποία και μας ενδιαφέρουν. Συνήθως σε κοφτά νερά προσπαθούμε να αιφνιδιάσουμε τα ψάρια που καρτερεύουν στη σκιά και όχι να τα προσελκύσουμε με καρτέρι έτσι λοιπόν πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο πώς θα προβάλουμε από το ρηχό σημείο των βράχων χωρίς να κάνουμε κινήσεις που θα τρομάξουν τα μικρόψαρα. Καλό είναι να ψαρεύουμε αποφεύγοντας η σκιά από το σώμα μας να πέφτει πάνω τους και οι κινήσεις μας να είναι αρμονικές, έτσι μεταδίδουμε στα ψάρια που βρίσκονται κοντά μας, που μας βλέπουν και αισθάνονται τις κινήσεις μας με την πλευρική τους γραμμή, το μήνυμα ότι δεν τα απειλούμε και έτσι δεν αντιδρούν με πανικό. Κάτι που επίσης μπορούμε να κάνουνε για να μην θορυβήσουμε τα κοπάδια αυτά είναι να κατέβουμε στο βυθό σε ένα ουδέτερο σημείο και απλά να παρατηρήσουμε την κίνηση χωρίς να κινούμαστε, έτσι θα δούμε πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε ένα κομμάτι με τον ευνοϊκότερο τρόπο ή ακόμη πού ενδεχομένως να κρύβεται ένα μαύρο ψάρι ή που κυνηγούν οι συναγρίδες και τα πελαγίσια. Βέβαια αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη καλής ορατότητας.
Συνήθως τα μικρότερα ψάρια είτε αυτά είναι καλόγριες είτε είναι κοπαδιαστοί σαργοί και μελανούρια τείνουν να συγκεντρώνονται γύρω από τα σημεία όπου κρύβονται τα μαύρα και καρτερεύουν τη λεία τους, σχηματίζοντας μια πυκνή μπάλα. Ο σχηματισμός αυτός είναι πολύ ευδιάκριτος και όπου τον συναντάμε θα πρέπει να ψάχνουμε την περιοχή καλά. Από την άλλη, όταν πελαγίσια όπως λούτσοι, μαγιάτικα και συναγρίδες κυνηγούν στην περιοχή τα μικρόψαρα τείνουν να κινούνται κοντά στο βράχο και τα κοπάδια τους να είναι πιο συνεκτικά υιοθετώντας ένα πολύ χαρακτηριστικό μοτίβο κινήσεων που με την εμπειρία μαθαίνουμε να το εντοπίζουμε.

Σε ισοβαθείς περιοχές τα κοπάδια των μικρόψαρων δεν θορυβούνται τόσο εύκολα γιατί το πεδίο είναι ανοιχτό και μπορούν να ελέγχουν το χώρο τους καλύτερα ενώ και εδώ ισχύει το ίδιο με παραπάνω, ότι δηλαδή, δεν πρέπει η σκιά μας να περνά πάνω από το κοπάδι, με μόνη διαφορά πως εδώ ένα σπάσιμο των ψαριών δεν θα θορυβήσει τόσο τα μεγαλύτερα, ίσως κιόλας να τους κινήσει το ενδιαφέρον ώστε να πλησιάσουν γιατί θα νομίζουν πως και άλλα ψάρια κυνηγούν εκεί γύρω. Σε τέτοιες περιοχές που συνήθως το καρτέρι και το ψαχρτήρι είναι οι κύριες τεχνικές που χρησιμοποιούμε και εννοείται πως στο ψαχτίρι τα μικρόψαρα δεν μας ενδιαφέρουν πέραν του να εντοπίσουμε πού είναι συγκεντρωμένα σε μεγαλύτερο αριθμό, αυτό που θα πρέπει να προσέχουμε είναι οι δυνατοί ήχοι οι οποίοι δηλώνουν επιθετικότητα.
Καρτερεύοντας στο βυθό και ιδιαίτερα όταν η ορατότητα δεν είναι καλή, τα μικρόψαρα που σχηματίζουν μια κουρτίνα μπροστά στο οπτικό μας πεδίο είναι, όπως ανέφερα προηγουμένως, τα πρώτα που θα μας φανερώσουν αν κάτι κυνηγάει στην περιοχή από τις νευρικές κινήσεις τους και από την συγκέντρωση τους κοντά στα βράχια για καλύτερη κάλυψη. Όταν τώρα ένα ψάρι αποφασίσει να μας πλησιάσει τότε το σπάσιμο που θα κάνουν και το κενό που θα δημιουργηθεί μέσα στον όγκο του κοπαδιού, θα προδώσει το σημείο από όπου αυτό θα εμφανιστεί.
Γενικότερα τέλος, τα κοπάδια των ψαριών έχουν την συνήθεια να συγκεντρώνονται όλα μαζί σε μικρές σχετικά περιοχές ακλουθώντας το ένα το άλλο. Τα μέρη που συγκεντρώνονται δεν έχουν περισσότερη τροφή από άλλα ούτε τα ρεύματα είναι εκεί ευνοϊκότερα μάλλον αυτό συμβαίνει διότι η μορφολογία στο σημείο είναι καταλληλότερη και γιατί τα μικρότερα ψάρια τρέφονται από τα υπολείμματα τροφής που φεύγουν από τα μεγαλύτερα και έτσι τείνουν να τα ακολουθούν. Στα περισσότερα μέρη λοιπόν συναντάμε περιοχές που είναι εντελώς νεκρές και που όσο και αν καρτερεύσουμε ή ψάξουμε τα βράχια δεν θα καταφέρουμε τίποτα και περιοχές που μπορεί να συμβούν τα πάντα και που σφύζουν από ζωή και το πρώτο πράγμα που θα τις προδώσει είναι η ύπαρξη πολλών μικρόψαρων με νευρική συμπεριφορά. Όσο περισσότερο επισκεπτόμαστε ένα σημείο τόσο καλύτερα διακρίνουμε το φαινόμενο αυτό και απλά παρατηρώντας τα μικρόψαρα και τα κοπάδια των σαργών και των μελανουριών μπορούμε να καταλάβουμε αν κυνηγούν συναγρίδες στην περιοχή ή αν εγκαταστάθηκε εκεί ένας καινούριος ροφός κ.τ.λ. και να κάνουμε έτσι το κυνήγι μας αποδοτικότερο.